Tonsillofarenjit, farenks ve tonsillerin enfeksiyonudur. Tonsillofarenjit erişkinde %90, çocukluk çagında %60-75 oranda virüslerle oluşur.

Virüs nedenli tonsillofarenjit kendiliginden iyileşir; tedavide antibiyotiklerin yeri yoktur.

Virüslerin neden olmadıgı tonsillofarenjitlerin hemen hepsinde etken A grubu beta- hemolitik streptokoktur (AGBHS). Akut romatizmal ateş ve glomerulonefrit gibi komplikasyonların önlenmesi için, AGBHS nedenli tonsillofarenjitlerin uygun antibiyotikle ve uygun sürede tedavisi gereklidir. Bu durum, doğru tanı konarak, AGBHS tonsillofarenjiti olgularının tedavi edilmesini, diger hastalarda da gereksiz antibiyotik kullanımının önlenmesini zorunlu kılar.

Tanı Ateş, boğazda yanma-karıncalanma-ağrı, farenks-tonsil hiperemi veya eksüdası temel belirti ve bulgulardır.

Ateş, halsizlik, iştahsızlık, çocuklarda emme-yeme isteksizligi, baş ağrısı viral tonsillofarenjitte ilk ortaya çıkan ve bir-iki gün içinde giderek şiddetlenen belirtilerdir. AGBHS tonsillofarenjitindeyse bu semptomlar saatler içinde ortaya çıkabilir.

AGBHS tonsillofarenjiti tanısı için aşagıdaki belirti ve bulguların hepsinin varlıgı aranır: •    Ateş
•    Ağrılı ön servikal lenfadenopati
•    Tonsiller üzerinde eksüda ve/veya membran
•    Burun tıkanıklıgı-akıntısı, hapşırma, ses degişikligi, öksürük, konjonktivit bulunmaması (Sadece bu semptomların varlıgı etkenin virus oldugunu düşündürür.) Şiddetli boğaz agrısı, yutkunma güçlügü ve ağrısı daha çok AGBHS tonsillofarenjitinde görülür.

Kesin tanı kültürde AGBHS üretilmesiyle konur. Ayırıcı tanı •    Agrısız servikal veya yaygın lenfadenopati, splenomegali, makülopapüler döküntü varlıgında enfeksiyöz mononükleoz olasılıgı düşünülmelidir. •    Kaldırınca kanayan gri-yeşil membran varlıgında difteri olasılıgı düşünülmelidir.

Tedavi AGBHS tonsillofarenjitinin uygun tedavisi hastalık süresini kısaltır, etkenin başkalarına bulaşmasını azaltır, süpüratif (retrofarengeal apse, peritonsiller apse, süpüratif lenfadenit gibi) ve süpüratif olmayan (akut romatizmal ateş ve akut poststreptokokkal glomerulonefrit) komplikasyonlar engellenir. Benzatin penisilin:
Tek doz, kas içine
<27 kg    600.000 ü
>27 kg  1.200.000 ü ya da Penisilin V:
Çocukta 50.000 ü/kg/gün Erişkinde 2-3 milyon ü/gün iki veya üçe bölünerek, agızdan 10 gün Penisilin alerjisi varsa; Eritromisin:
Çocukta 40 mg/kg/gün 2-4 dozda
Erişkinde günde 2-4 kez 500 mg En çok 1 gr/gün, agızdan 10 gün Semptomatik tedavi Parasetamol:
Çocukta 10 mg/kg/doz, gerekirse 4-6 saat arayla tekrarlanır. (en çok 60 mg/kg/gün) Erişkinde en çok 4 gr/gün İzlem Hasta süpüratif ve süpüratif olmayan komplikasyonlar yönünden izlenmelidir. Sevk kriterleri •    Retrofarengeal veya peritonsiller apse
•    Tedaviye yanıtsızlık durumlarında hasta sevk edilmelidir.