1Hareketsizlik

Hareketsiz olmak veya hiç egzersiz yapmamak, uyku ve uyanıklık hâlindeki enerji metabolizmalarının birbirine yakın seviyelerde olmasına neden olur. Hareketsiz bir yaşam tarzı, kaliteli bir uykudan yoksun bıraktığı gibi, gün içinde sürekli uyku haline de yol açabilir.

2İnsomnia

İnsomnia uykuya dalamama, uykunun sık sık bölünmesi, derin bir uyku çekememe ve uyandıktan hemen sonra bile dinlenememiş olma durumunu ifade eden genel bir terimdir. Sürekli uyku haline yol açan insomnia aşağıdaki nedenlerle ortaya çıkabilir:

• Uyku kalitesini düşüren reflü vb. hastalıklar, ağrı çekmek
• Burun veya sinüs alerjileri
• Hipertiroidi (tiroid hormonu fazlalığı) vb. salgı bezlerini ilgilendiren hastalıklar
• Eklem iltihapları
• Astım
• Parkinson hastalığı vb. sinirsel rahatsızlıklar
• Sigara, nikotin içerikli ürünlerin tüketimi

3Diğer Uyku Sorunları

Düzensiz Uyku: Sürekli farklı saatlerde uyuyup uyanmak, hipotalamusta ayarlanan vücudun biyolojik saatinde dalgalanmalara neden olur. Özellikle vardiyalı çalışan kişilerde sık görülen bu sorun, sürekli uyku halinin sık karşılaşılan nedenlerinden biridir.

Uyku Apnesi: Uyku esnasında nefes alıp vermenin zaman zaman kesintiye uğraması durumudur. Aşağıdaki etkenler uyku apnesine neden olabilir:

• Aşırı kilo
• Boyun çevresinin çok geniş olması
• Bademcik iltihabı, boğaz şişmesi
• Yatıştırıcı ilaç kullanımı
• Burun tıkanmasına neden olan herhangi bir hastalık

Narkolepsi: Ani uyku isteği ataklarının gelmesidir. Narkolepsisi olan kişi, zaman ve ortam uygun olmamasına rağmen istemsiz şekilde uykuya dalabilir, ani kas yorgunlukları çekebilir. Tehlikeli sonuçlara yol açabilecek sinirsel bir sorundur.

Huzursuz Bacak Sendromu: Gece uykusu boyunca istemsiz bacak hareketlerine yol açan bu hastalık, derin ve kaliteli bir uykunun önüne geçebilir.

4Fiziksel Veya Duygusal Bazı Sorunlar

Anemi (Kansızlık): Alyuvar yetmezliği ile ortaya çıkar. Bunun sonucunda vücut dokuları ihtiyaç duyduğu oksijene erişemediği için gereksiz yorgunluklar ve sürekli uyku hali ortaya çıkabilir. Aşağıdakiler anemiye neden olabilecek etkenlerin sadece birkaçıdır:

• Demir eksikliği (ülkemizde yaygın görülen bir sorundur)
• Hamilelik
• Sindirim kanalı kanamaları (dışkının katran renginde olmasına neden olur)
• Ağır adet görme
• Birçok farklı kronik hastalık
• Gıda yetmezlikleri
• Kemik iliği hastalıkları

Kaygı Bozuklukları: Gece uykusunun kalitesini azaltabilir. Çocuklu ailelerdeki uyku esnasında sürekli tetikte olma halini de bu kapsamda değerlendirebiliriz.

Depresyon: Uyku ile birlikte birçok olumsuz duygusal durum hafiflediği için, özellikle depresyondaki kişilerin vücudu kendini sürekli uyku halinde tutmak isteyebilir.

5Diğer Nedenler

Aşağıdaki etkenler de sürekli uyku haline yol açabilir:

• Kalp ve tansiyon ilaçları
• Teofilin gibi bazı astım ilaçları
• Alkol tüketimi
• Kronik yorgunluk sendromu
• Aşırı kafein
• İdiopatik Hipersomni: Narkolepsi benzeri bir uyku sorunudur, ancak ani kas güçsüzlüklerine yol açmaz.

Sürekli uyuma hâline iyi gelen şu yöntemleri uygulayabilirsiniz:

1Kaliteli Uyku

Kaliteli bir uyku çekmek, sürekli uyku halinden kurtulmanın olmazsa olmazlarından biridir. Yetişkin bir bireyin günde 7-9 saat uyumaya ihtiyacı olduğunu bilmelisiniz. Bu sayı, 18 yaşından küçükler için en az 8,5 saattir (muhtemelen daha fazla).

Kaliteli uyku için aşağıdaki önerileri değerlendirebilirsiniz:

• Yatma ve kalkma saatleriniz hep aynı olmalı. Hafta sonları dahil.
• Gün içinde şekerleme yapmamalısınız.
• Akşama doğru ılık bir duş alın.
• Uyurken yatak odanızda ışık, ses, koku gibi uyaranların hiçbiri olmamalıdır.
• Ses uyaranlarını tamamen yok edemiyorsanız, çok hafif dalga, rüzgar veya buhar sesi eşliğinde uyuyabilirsiniz.
• Oda sıcaklığını 18 derece civarında rahat ettiğiniz seviyeye çektikten sonra, çıplak uyuyun. Bu sayede vücudunuz ideal ısısını daha rahat düzenler.
• Üşüyecek olursanız fazladan bir örtü alın. Ayaklarınız soğuk olduğu sürece kaliteli bir uyku çekemezsiniz. Ancak tam vücut sıcaklığınızdan hafifçe daha serin bir ortam en iyisidir.
• Boynunuzun şeklini alan ergonomik yastıklar kullanın.
• İhtiyaç duyarsanız bacaklarınız arasına da bir yastık alın.
• Kitap okumak, bitki çayı yudumlamak gibi bir uyku öncesi rutini işinize yarayabilir.
• Yatağı sadece uyku ve romantik ilişki için kullanın. Bu sayede beyniniz diğer eylemlere şartlanarak uyku kalitenizi azaltmaz.

2Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Aşağıdaki öneriler enerji metabolizmanızın daha sağlıklı işlemesini sağlar, zinde bir vücut kazandırarak sürekli uyku halinden kurtarır:

• Kafein (kahve) bağımlılığından kurtulun.
• Sigaradan ve pasif içicilikten uzak durun.
• Gün ışığı alın.
• Her gün yarım saat süre ile hafif veya orta tempolu egzersiz yapın. Yürümek güzeldir.
• Kahvaltıyı aksatmayın, akşam yemeğinizi hafif tutun.

3Tıbbi Yardım

Uyku apnesi, hormon dengesizlikleri, depresyon ya da anemi gibi sorunlardan endişe ediyorsanız bir doktor muayenesine ihtiyaç var demektir. Herhangi bir hastalığın neden olduğu sürekli uyku hali, ev tedavileri ile hafiflese bile tam olarak düzelmeyecektir.

Güne taptaze başlamak ve öyle sürdürmek için lütfen şu makaleyi okuyunuz: Uykuyu ne açar? Güne taptaze başlamak için!