İnsanlar 800 yılı aşkın bir süredir shiitake mantarı yetiştiriyor ve eşsiz lezzetleri ve etkileyici sağlık yararları için bunları çeşitli yemeklerde kullanıyorlar.

 

Shiitake Mantarı Nedir?

Bilimsel olarak “Lentinula edodes” olarak bilinen Shiitake mantarları, Doğu Asya’ya özgü popüler bir mantar çeşididir. İsmini Japoncadan alır ve dünya çapında tüm mantar yetiştiriciliğinin % 25’inden fazlasını oluşturmaktadır.

 

Besin Değeri

Önemli miktarlarda B vitaminleri, fosfor, manganez ve çinko ve aynı zamanda C vitamini, D vitamini, demir, magnezyum ve potasyumdan oluşan zengin besin içeriği nedeniyle özellikle tüketilmektedir. Ek olarak, diyet lifi, alkaloidler, fenoller ve diterpenoidler dahil olmak üzere bir dizi güçlü antioksidana ev sahipliği yapmaktadır. Uzmanlar, bu benzersiz derecede faydalı mantar türü tüketimini en üst düzeye çıkarmanızı tavsiye etmektedir.

 

Sağlığa Faydaları Nelerdir?

En etkileyici yararları arasında kilo vermeye yardımcı olmak, kemiklerin güçlendirilmesi, cilt sağlığının teşvik edilmesi, iltihaplanmanın azaltılması, erken yaşlanmanın önlenmesi, genel onarım ve kan dolaşımının artırılması yer alır.

Cilt Bakımına Destek Verir

Vücutta serbest radikallere ve oksidatif strese karşı mükemmel bir savunma sağlayan inanılmaz miktarda antioksidan bileşik içerir. Bunlar, cildin kırışıklık gibi yaşlanma belirtilerine karşı korunmasında yardımcı olurken, aynı zamanda yara izlerinin ve lekelerin görünümünü de azaltır ve cilde sağlıklı bir parlaklık kazandırır. İyi miktarda selenyum içerdiğinden, doğal akne tedavisi olarak davranır, çünkü selenyum eksiklikleri genellikle akne belirtileri ile bağlantılıdır.

 

Kilo Vermeye Yardım Eder

Besin yoğunluğu, kalori değerleriyle karşılaştırıldığında, kilo vermeye çalışan insanlar için mükemmel bir besindir. Bu mantarların 100 gramında, yaklaşık 35 kalori vardır, böylece kilo verme çabalarına yardımcı olabilir, metabolizmayı ve genel dolaşımı uyarmanın yanı sıra, kalori sınırlamanızı etkilemeden mineral ve antioksidan seviyesini artırabilir.

 

Enflamasyonu Azaltır

Küçük miktarlarda bile tüketilmesi, kan dolaşımındaki inflamatuar moleküllerde bir azalmaya neden olur ve temel olarak kaslara ve dokulara sinyal ulaşmasını bloke ettiği gösterilmiştir. Bu durum, artrit, gut, migren, enflamatuvar bağırsak sorunları ve diğer bazı tahriş sorunları olan kişiler için çok yardımcı olabilir.

 

Kan Dolaşımını Artırır

Bakır çoğu zaman göz ardı edilmesine rağmen sağlığımız için önemli bir bileşendir çünkü vücudun demir emilimini artırabilir ve bu mantarlar, yüksek bakır içeriğine sahip olmasından dolayı, sağlıklı kan dolaşımı için de çok önemli bir unsur olabilir. Enerji düzeylerini ve vücudun belirli bölgelerine besin teslimini artırabilen kırmızı kan hücrelerinin üretimi için demir gereklidir.

 

Kanserle Savaşır

Sadece shiitake mantarında bulunan aktif bileşikler, birden fazla kanser türünde tümör büyümesini inhibe etmekle kalmayıp, aynı zamanda kanserli hücrelerde, çevresindeki sağlıklı hücrelere zarar vermeden apoptoz (programlanmış hücre ölümü) oluşumunu uyarabilmektedir.

Sindirim Sağlığını Geliştirir

Bu mantarların antimikrobiyal etkileri ve bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleri, onları sindirim için ideal kılar. Orta dereceli tüketimi bile, bağırsaklarınızdaki bakteriyel dengeyi sağlayabilir, sindirimi iyileştirebilir (diyet lifleri sayesinde) ve hatta demir ve kalsiyum gibi besin maddelerinin emilimini artırabilir.

 

Enerji Düzeylerini Artırır

B vitaminleri metabolizma ve enerji üretiminde önemli rol oynar. Shiitake mantarı, vücut fonksiyonlarının çoğunu optimize eden, vitamin B2, vitamin B6, pantotenik asit, B3 vitamini ve folat içerir. Ayrıca, yarım fincanlık porsiyonu, günlük olarak tavsiye edilen bakır miktarının % 70’inden fazlasını sağlar ve bu da enerji metabolizmasında önemli bir unsurdur.

 

Stres Miktarını Azaltır

Fenolik bileşikler, diterpenoidler, C vitamini, A vitamini, gallik asit ve diğerleri de dahil olmak üzere birçok antioksidan içerir, bu sebeple vücuttaki oksidatif stresi önemli ölçüde azaltabilir. Bu aktif bileşikler, kronik hastalığa, erken yaşlanmaya, kognitif problemlere ve hatta kansere neden olmasın diye, serbest radikalleri araştırır ve nötralize ederler.

 

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

İçerisinde bağışıklık sistemi üzerindeki iyi etkileri ile bilinen C vitamini ile birlikte birçok farklı antioksidan vardır. Daha önemlisi, shiitake mantarında bulunan belirli mesajlaşma molekülleri, bağışıklık sistemimizin etkinliğini artırabilir ve potansiyel olarak zararlı alerjenlere ve diğer maddelere tepki süresini hızlandırabilir.

 

Büyüme ve Onarıma Yardım Eder

C vitamini dışında, kolajenin en önemli bileşenlerinden biri bakırdır. Vücuttaki tüm dokular, kaslar, kemikler, kan damarları ve cilt için kolajen gereklidir. Bu sebeple, muhteşem bir bakır kaynağı olan shiitake mantarı tüketerek, büyüme ve onarım oranlarınızı sabit bir şekilde artırabilirsiniz.

Kolesterolü Düşürür

İçerisindeki bazı bileşikler, karaciğerdeki kolesterol üretimini inhibe edebilir ve arter ve kan damarlarının duvarında plak oluşumunu engelleyebilir. Bu mantarların antioksidan etkileri de, daha düşük genel kolesterol seviyelerine ve daha hızlı bir metabolizmaya bağlanmıştır. Ayrıca shiitake mantarındaki sülfürik bileşikler, kan toplanmasını veya pıhtılaşmayı önleyebilir, bu da kardiyovasküler sağlığı daha da artırır ve potansiyel olarak ölümcül kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olur.

 

Tansiyonu Düşürür

Bu mantarda eritadenine isimli eşsiz bir enzim bulunmaktadır ve bu da kan damarlarının daralmasını önlemeye ve böylece tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilir. Bu işleyiş; kalp krizi, inme ve ateroskleroz gibi kardiyovasküler komplikasyonlar için yüksek risk altında olan kişiler açısından son derece önemli olabilir.

 

Kullanım Alanları

Shiitake mantarı çok yönlüdür ve çorbalara, güveçlere, salataya, sebze yemeklerine, yahnilere, et yemeklerine, omletlere ve patates kızartmasına eklenebilir. Aroması tipik mantar aromasına benzer ve tuzlu yiyeceklerde gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz. Taze olarak satın aldığınızda, tadı oldukça yumuşak olabilir, ancak pişirmeden önce kurutursanız, lezzeti belirgin bir şekilde artırabilir.

 

Yan Etkileri

Gastrointestinal problemler, otoimmün hastalıkların kötüleşmesi, güneşe karşı hassasiyet ve alerjik reaksiyonlar da dahil olmak üzere shiitake mantarı ile ilişkili bazı yan etkiler vardır. Bu yan etkiler genellikle büyük miktarlarda tüketildiğinde ortaya çıkar. Hassas bir midesi veya çoklu gıda alerjisi olan kişiler bu mantarları dikkatli bir şekilde tüketmelidir.

 

  • Mide Sorunları: Ilımlı miktarlarda, antioksidan ve antienflamatuvar etkiler sindirim sağlığına yardımcı olabilir, ancak fazlası; ciddi rahatsızlık, bulantı, kusma ve ishale neden olabilir.
  • Otoimmün Hastalıklar: Bu mantar bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleri nedeniyle, multipl skleroz veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalıkları olan kişiler için güvenli değildir. Mantarın, bağışıklık aktivitesini uyarması durumunda, sorun daha da kötüleşebilir.
  • Güneş Duyarlılığı: İçerisinde bulunan bazı bileşikler cildinizin güneşe karşı hassasiyetini artırır, bu da güneş yanığına karşı ekstra duyarlılığa neden olabilir.
  • Alerjik Reaksiyonlar: Herhangi bir gıdada olduğu gibi, bazı insanlar shiitake mantarına karşı alerjiktir ve ağız, dil ve dudakların şişmesi, mide-bağırsak rahatsızlığı, karın ağrısı, ishal ve kusma gibi reaksiyonlar oldukça şiddetli olabilir.