Potasyum Nedir? Potasyum Yüksekliği ve Eksikliği Neden Olur?

  • Tahlil Bilgileri
  • Potasyum Nedir? Potasyum Yüksekliği ve Eksikliği Neden Olur? için yorumlar kapalı
  • 4.047 kez görüntülendi

Potasyum Nedir? Potasyum Yüksekliği ve Eksikliği Neden Olur?

İnsan vücudunda bulunan, hücre içinin en önemli elementi potasyumdur. Potasyum yüksekliği de düşüklüğü de oldukça tehlikelidir. Potasyumun yaklaşık %98’i hücre içinde bulunmaktadır. Hücre dışındaki %2’lik kısım ise hayati bir öneme sahiptir.

Potasyum Yüksekliği

Potasyumun normal kan değerleri;

  • Erişkinde  3.5 – 5 mEq/L
  • Çocukta  3.4 – 4.7 mEq/L
  • Yenidoğanda 3.4 – 5.9 mEq/L

Erişkinde kan potasyumunun 5 mEq/L seviyesinin üzerinde olması potasyum yüksekliği yada hiperkalemi olarak adlandırılır. 6.5 mEq/L seviyesi kritik değerdir.

Potasyum yüksekliği belirtileri:

  • Bilinç değişikliği, konfüzyon
  • Kol ve bacaklarda zayıflık
  • Duyu kaybı
  • Kalp ritim bozuklukları, kalp hızında azalma
  • İleri derecede yüksekliklerde (>6 mEq/L) ani kalp durması ve ani ölüm görülebilir.

Potasyumun 7.5 mEq/L üzerine çıkması ile belirtiler aşikar bir hal alır.

Potasyum yüksekliği neden olur?

  • Böbrek yetmezliği
  • Diyetle aşırı alınması
  • Aldesteron hormonunun düşüklüğü (hipoaldesteronizm)
  • Aldesteron hormonuna direnç geliştiği durumlar: kalıtsal, SLE (Lupus),amiloidoz gibi…
  • Damardan aşırı derecede yükleme (tedavi amacıyla yüksek doz verilmesi)
  • Spironolakton etken maddesini içeren idrar söktürücü ilaçların kullanımı. Kalp yetmezliğinde sık kullanılan bir ilaçtır.
  • İlaçlar: ACE inhibitörleri, siklosporin, pentamidin, NSAİİ, heparin (kan sulandırıcı), kalp ve tansiyon hastalarının kullandığı beta blokörler…
  • Hemozile uğramış kanın kişiye verilmesi
  • Enfeksiyonlar
  • Asidoz; kan ph’ının düştüğü durumlardır. Diyabetik ketoasidoz (şeker koması) dahil metabolik ve solunumsal asidozlar.
  • Addison hastalığı
  • Aşırı sıvı kaybı, dehidratasyon
  • Hücre içi potasyumun hücre dışına çıkması (redistribsiyon)
  • İnsülin azlığı; insülin potasyumun hücre içine girmesini sağlar ve hücre dışı potasyumu düşürür.
  • Ezilme tarzı yaralanmalar, büyük ameliyatlar ve kemoterapi hücre içi potasyumun hızlı bir şekilde hücre dışına çıkmasını sağlar. Bu da potasyum yüksekliği ile sonuçlanabilir.

Potasyum Yüksekliği Tedavisi

Tedavi, kan potasyumunun seviyesine ve belirtilere göre değişmektedir. Ilımlı yüksekliği olan ve belirti vermeyen kişilerde yüksekliğin nedeni bulunarak ortadan kaldırılır. Ciddi yüksekliği olup ( >6mEq/L) belirti veren kişilerde potasyumu düşürmek için ilaç tedavisi verilir. İlaç tedavisinde genellikle insülin, glikoz, furasemid, albuterol gibi ilaçlar kullanılır. Uzun süreçte tedavi olarak potasyum tutucu reçineler (sodyum polistiren sülfonat) verilir.

Potasyum Eksikliği (Düşüklüğü)

Kan potasyumunun 3.5 mEq/L’den az olmasıdır ve hipokalemi olarak da adlandırılır. Potasyumun 2.5 mEq/L’den düşük olması kritiktir.

Potasyum eksikliği belirtileri;

  • Tansiyon yüksekliği veya düşüklüğü
  • Büyüme geriliği
  • Kaslarda güçsüzlük,  kas kramplar, kollarda bacaklarda halsizlik, yorgunluk
  • Uyuşukluk
  • Bulantı, kusma, karında şişkinlik
  • Ciddi düşüklüklerde kaslarda felçler gelişebilir.
  • Diyafram kasının paralizi(felci) sonucu solunum yetmezliği
  • Ritim bozuklukları, EKG değişiklikleri, çarpıntı
  • Kabızlık, ileri derecede eksiklikte bağırsak hareketlerinin durması sonucu bağırsak tıkankılığı

Potasyum eksikliği neden olur?

  • Diyetle az alınması
  • Böbrekte aşırı miktarda kayıp. Renin salgılayan tümörler, malign hipertansiyon, kontrolsüz şeker hastalığı, nefropatiler gibi…
  • Geniş yanıklar
  • İshal, kusma
  • Aşırı terleme
  • Hipertiroidizm; tiroid hormonu yüksekliği
  • Kistik fibrozis
  • Furasemid gibi bazı idrar söktürücüler
  • Yüksek doz antibiyotikler (örn: penisilin), yüksek doz kortizol ilacı alınması,
  • Bazı ilaçlar: kabızlık için kullanılan laksatifler, lavmanlar, nefes açıcı kullanılan bronkodilatörler…
  • Bazı kanser türleri; VİPoma, villöz kolon adenemo, lösemi
  • Magnezyum eksikliği
  • Folik asit eksikliği
  • Aldesteron hormonunun yüksekliği (hiperaldesteronizm)
  • Cushing sendromu
  • İnsülin verilmesi. Şeker hastalığı tedavisinde kullanılan insülin potasyumun hücre içine girmesini sağlar.
  • Glikoz verilmesi
  • Alkol bağımlılığı
  • Renal arter stenozu (böbrek atardamarında daralma)
  • Aşırı egzersiz yapan atletlerde potasyumun düşüklüğü fizyolojik olarak görülebilir.

Potasyum Düşüklüğü Tedavisi

Tedavi genellikle kan potasyumunun seviyesine ve belirti olup olmamasına göre değişmektedir. Kan değeri <2.5 mEq/L ise veya potasyum eksikliği belirtileri varsa (özellikle EKG bulgusu) genellikle damardan tedavi verilir. Tedavi oldukça yavaş şekilde ve monitöre bağlı verilir. Ilımlı düşüklüğü olup belirtisi olmayan kişilere ağızdan potasyum içeren ilaçlar verilerek diyet tavsiyesinde bulunulur.

Potasyumdan Zengin Yiyecekler

  • Muz
  • Avakado
  • Tatlı patates
  • Ispanak
  • Somon balığı
  • Güneşte kurutulmuş domates
  • Fıstık
  • Fasulye
  • Kuru meyveler: kayısı, incir, şeftali
  • Portakal

Etiketler:

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.