Küçük, büyük, genç, yaşlı hemen herkesin yılda en az bir kez yaşadığı öksürük insanlar için çoğu zaman rutin bir rahatsızlıktır.

Kuru öksürük ve balgamlı öksürük olmak üzere ikiye ayrılan öksürük, çoğu zaman ciddi rahatsızlıkların da habercisi olabiliyor. Kişi kuru öksürük yaşadığında, balgam ya da salya üretimi olmazken, balgamlı öksürükte ise hasta, bolca balgam ya da tükürük, salya çıkartır. Bunun temel sebebi ise problemin, boğazdan değil, akciğerlerden meydana gelmesidir. Balgamlı öksürük çoğu zaman; bronşit, zatürre, astım, akciğer kanseri ya da gastroözofageal gibi bazı ciddi hastalıklardan dolayı da ortaya çıkabiliyor.

Kuru öksürüğü olan insanlar, kimi zaman boğazlarında bir yumru varmış ve doğru nefes almaya engel oluyormuş gibi hissederler. Bazı hastalar ise boğazda gıdıklanma hisseder ve öksürerek bu gıcıktan kurtulmaya çalışırlar. Hastalar arka arkaya öksürmelerine, boğazlarını temizlemeye çalışmalarına rağmen bir rahatlama meydana gelmez. Genellikle alerjik bazı reaksiyonlar sonucu görülmekte olan kuru öksürük, sigaraya ya da diğer tahriş edici maddelere maruz kalmak ya da hafif sinüzit ve üst solunum yollarının viral enfeksiyonu gibi durumlarda da ortaya çıkabilir.

Kuru öksürük türleri nelerdir?

  1. Klasik kuru öksürük

En yaygın olarak yaşanan öksürük klasik öksürüktür. Bu kuru öksürük; boğazda ve burunda meydana gelen viral enfeksiyon sonucu oluşmaktadır. Kişi devamlı öksürür ve sanki boğazda bir şeyler sıkışmış hissi yaşar. Boğazı temizleyerek bundan kurtulmak için de sürekli öksürme ihtiyacı hissedilir.

  1. Çılgın öksürük ya da krup

Hastaları çok zorlayan, konuşmayı güçleştiren bir öksürük türüdür. Çılgın öksürük ya da krup olarak adlandırılan bu öksürük, boğazda değil, larenjitte yani gırtlakta görülmektedir. Çılgın öksürükte gırtlakta bir enfeksiyon ya da şişlik vardır. Bu bakımdan hasta öksürdüğü zaman, boğazda bir ağrı, acı hissedilir ve nefes almada güçlük yaşanır.

  1. Boğmaca öksürüğü

Bir diğer kuru öksürük türü ise, bakterilerin sebep olduğu boğmaca öksürüğüdür. Boğmaca öksürüğü günümüzde çok sık görülmemekle birlikte, henüz aşıların bu kadar yaygın olarak kullanılmadığı geçmiş dönemlerde çok sık görülmekteydi. Günümüzde aşılar sayesinde boğmaca da görülmez. Boğmaca genellikle çocuklarda ortaya çıkan bir çığlık, bağırtı sesi ve güçlü bir nefes alış şeklinde yaşanan öksürüktür ve uzun süre devam eder.

Kuru öksürük neden olur?

  1. Viral enfeksiyonlar

Vücuda giren virüsler kişiyi hasta eder, sağlığını bozar. Genellikle havaların soğuduğu dönemlerde ortaya çıkan ve soğuk algınlığı, grip olarak adlandırılan durum viral enfeksiyonlardan kaynaklanmaktadır. Bu tür öksürükler, hastalığın başlangıcında meydana gelir ve genellikle enfeksiyonun sonuna kadar da devam eder. Viral enfeksiyonların semptomları yok olduktan sonra bile öksürük uzun süre devam edebiliyor.

  1. Alerjiler

Yılın her mevsiminde görülebilen, ancak çoğunlukları bahar aylarında artan alerjiler, vücutta pek çok semptoma olduğu gibi kuru öksürüğe de yol açabilir. Alerjik kaynaklı olan bahar nezlesi, ota ve ağaç polenlerine olan alerji, gözlerde ve burunda tahrişe neden oluyor. Bu alerjilerden boğaz da çok fazla etkilenir ve öksürük meydana gelir. Hayvanların kürkü gibi genelde tüylü maddelere olan hassaslık, alerjik rinit olarak bilinir ve yine aynı semptomların meydana gelmesine sebep olur.

  1. Hava kirliliği

Günümüz şehir yaşamında hayatını sürdüren insanların pek çoğunda görülen hastalıkların bir kısmı kesinlikle hava kirliliğiyle ilgilidir. Bu hastalıkların hem ortaya çıkması hem de artması hava kirliliğinden kaynaklanmaktadır. Kirli bir havanın olduğu bölgede yaşamak; boğazı tahriş edebilir, solunum yollarına zarar verebilir ve dolayısı ile de öksürüğe sebep olur. Bu durum aynı şekilde normalde sigara kullanmayan insanların, sigara içilen ortamlarda kalıp pasif içici olması sonucu da meydana gelebilmektedir.

  1. Reflü

Kuru öksürüğe yol açan etkenlerden birisi de reflüdür. Kişinin midesindeki asidik içeriğin, boğazın arkasından doğru yukarı çıkması sebebiyle reflü oluşur. Bu mide asidi, küçük miktarlarda da olsa üst solunum yoluna girebilir ve bundan dolayı da bu alanda iltihap, tahriş ve öksürüğe neden olur. Özellikle de yemekten hemen sonra yatan, genel olarak sırt üstü yatmayı alışkanlık haline getiren kişilerde reflü ve buna bağlı olarak kuru öksürük görülür.

Yukarıda kuru öksürüğe sebep olan en önemli faktörlerden bahsettik. Kuru öksürüğe neden olan diğer sağlık sorunları ise;

  • Boğaz ağrısı,
  • Nadiren de olsa kalp hastalıkları,
  • Kronik obstrüktif akciğer hastalıkları,
  • Astım,
  • Toz, duman gibi tahriş edici maddeleri teneffüs etmek şeklinde sıralanabilir.

Kuru öksürük hangi komplikasyonlara sebep olur?

Kuru öksürük; kişiyi çok rahatsız eden, nefes alıp vermesini ve özellikle de geceleri uyumasını zorlaştıran bir sorundur. Bu sorun eğer zamanında ve en uygun şekilde tedavi edilmezse, çok ciddi başka sağlık sorunlarına da yol açabilir. Bu bakımdan kuru öksürüğün tehlikeli bir rahatsızlık olduğu, çok ciddi sorunlara yol açabileceği ve kesinlikle tedavi edilmesi gerektiği bilinmelidir. Normalde öksürük yıl içinde hemen herkesin yaşadığı birkaç gün sürebilen basit sayılabilecek bir rahatsızlıktır. Öksürük sorununda genellikle birkaç fincan ılık bitki çayı, nane – limon karışımı, ballı süt gibi tarifler tedavi anlamında işe yarar ve ekstradan ilaç almak, doktora gitmek gerekmez. Ancak öksürük bir haftadan daha uzun sürdüyse, her geçen gün artıyorsa, evde hazırlanan doğal, sağlıklı karışımlar işe yaramıyorsa mutlaka bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır. Öksürük ya da diğer sağlık sorunlarında doktora hiç gitmeden reçetesiz ilaçlar almak ya da bir başkasına reçete edilen ilaçları eczaneden satın alıp kullanmak kesinlikle sağlıksız ve sorunlu bir durumdur. Zira her bireyin kendine has sağlık koşulları ve özellikleri vardır, dolayısıyla da hastalıkların adı ya da gösterdiği semptomlar aynı olsa da kişini kullanacağı ilaç ve kullanım dozu, kullanım sıklığı farklı olabilir. Öksürük sorunu da her bireyde farklı komplikasyonlar geliştirebilir. Bu bakımdan öncelikle öksürüğün altında yatan nedenler ortaya çıkarılır ve bunları ortadan kaldıracak bir tedavi uygulama yoluna gidilir. Zira gerektiği gibi tedavi edilmeyen öksürük; nefes darlığı, baygınlık, hatta ölüm gibi komplikasyonlara yol açabilir.

Kuru öksürük nasıl tedavi edilir?

Bir haftadan daha uzun süren, hastayı ciddi anlamda rahatsız eden öksürük vakalarında vakit kaybetmeden doktora gitmek en doğrusudur. Tedavi sürecinde öncelikle öksürüğe neden olan faktörler tespit edilir ve bunları yok etmeye yönelik tedavi uygulanır. Öksürüğün alerjik, viral, enfeksiyonel durumlardan kaynaklanması demek, genellikle bir antibiyotik tedavisinin gerekli olması demektir. Bu bakımdan doktorlar öksürüğün şiddetine ve etkenlerine göre bir reçeteli ilaç tedavisi yoluna gider. İlaçların yanında bazı evde tedavi yöntemleri ve reçetesiz ilaç tedavileri de öksürük semptomlarının rahatlatılmasında yardımcı olabilir. Eğer hastada öksürüğe, boğaz ağrısı eşlik ediyorsa, boğaz ağrısı için de ekstra bir diyet, beslenme seçenekleri belirlenebilir.

Öksürüğü doğal yollarda tedavi etme bağlamında buhar teneffüsü, solunum yollarının nemlendirilmesini sağlar. Bu sayede de boğaz ağrısı azalır ve boğazda meydana gelen tahriş de hafifletilebilir. Boğazdaki tahrişi yatıştırmak ve öksürüğü gidermek için kullanılan diğer doğal tedavi yolları pastil kullanımı ve kuru öksürük için özel olarak formüle edilmiş reçetesiz şurupların kullanımı şeklinde sıralanabilir.

Eğer öksürük sorunu, alerji ya da enfeksiyon nedenli olarak meydana gelmişse hissedilen semptomların rahatlatılması için antibiyotik ve histamin reçete edilmektedir. Öksürüğün ilerlemesiyle hastanın durumu daha kötüleşirse, nebülizör ve türevlerinin kullanılması gerekebilir. Bu tedavi ile hastanın bronşları açılır ve daha iyi, daha kolay nefes almak mümkün olur. Bu tedavi yöntemleri öksürüğün tıbbi anlamda bir an önce yok edilmesi odaklı yollardır. Ancak çok şiddetli olmayan öksürük vakalarında daha çok doğal ürünlerle tedavinin tercih edilmesi doğru olacaktır.

Öksürüğün doğal tedavi yolları

  1. Bal

Bal; doğal bir antibiyotik, anti bakteriyel, analjezik, anti viral bir besin maddesidir. Bu sebeple de pek çok rahatsızlığın doğal yolla çözümünde bir kaşık bal yemek iyi gelmektedir. Bu bağlamda kuru öksürüğün tedavisinde de en eski ev tedavilerinden birisi baldır, hatta bal doğal öksürük şurubu olarak kullanılmaktadır. Bal, analjezik yani ağrı kesici içeriğiyle balgamın giderilmesini ve boğazın yatıştırılmasını sağlar. Ayrıca içerdiği güçlü antioksidan ve antimikrobiyal içerik ile boğaz ağrılarının rahatlatılmasında etkilidir.

  1. Zerdeçal

Zerdeçal; yüksek oranda antiviral, antibakteriyel ve iltihap önleyici içeriklere sahip olan ajanları içeren doğal bir ilaçtır. Bu sayede öksürük ve grip gibi viral enfeksiyonların tedavisinde zerdeçal sıklıkla kullanılır. Bunun için 1 çay kaşığı zerdeçal tozu ve eşit miktarda kimyon karıştırılır. Bu karışım kaynayan 1 bardak suya eklenir ve yarısı kalıncaya kadar kaynatılır. Ocaktan alınan karışıma 1 tatlı kaşığı da bal eklenir ve günde 3 kez bu karışım yutulur. Ayrıca 1 bardak ılık süre 1 kaşık zerdeçal ekleyerek de içmek boğazlardaki tahrişi yatıştırır, öksürüğü giderir.

  1. Zencefil

Doğal bir analjezik olan zencefil, kesinlikle çok etkili bir ağrı kesicidir. Bu yüzden de boğaz ağrılarında kullanılan pastil ve öksürük şuruplarına bir miktar zencefil eklenir. Zencefil, boğaz ağrısının neden olduğu tahrişi ve gerginliği yatıştırarak, öksürüğü keser. Ayrıca zencefilin içinde bulunan iltihap giderici özellikler de solunum sistemi üzerinde temizleyici bir etki bırakır. Bunun için bir tane küçük kök zencefil küçük parçalar halinde kesilir ve iyice ezilir. Ardından bir bardak suyun içine zencefil eklenir ve kaynatılır. Birkaç dakika kaynadıktan sonra ılıması için beklenir ve kuru öksürüğün rahatlatılması için günde en az 3 kere içilir.

  1. Sarımsak

Doğada bulunan en güçlü doğal antibiyotik olarak bilinen sarımsak, allicin adı verilen aktif ajanlar nedeniyle antimikrobiyel, antibakteriyel ve antiviral özelliklere sahiptir. Bu özelliklerinden dolayı da sarımsak, kuru öksürüğün giderilmesinde uygun ve etkili olan ev tedavi yöntemlerinden birisidir.  Sarımsak bu değerli özellikleri sayesinde bireyin bağışıklık sistemini destekler ve kuru öksürüğe neden olan enfeksiyonla mücadele etmesine yardımcı olur. Bunun için 1 bardak suyun içinde birkaç diş sarımsak dişi kaynatılır. Kaynarken, karışıma bir çay kaşığı keklikotu da eklenir. Karışım ılık hale gelince 1 tatlı kaşığı bal eklenir. Elde edilen karışım günde 2 kez tüketilir.

  1. Tuzlu su gargarası

Tuzlu su ile gargara, ağız içi sağlığı ve boğaz enfeksiyonlarını önleme bakımından çok etkilidir. Tuzlu su gargarası, osmoz yoluyla boğaz ağrısının tedavisine yardımcı olan bir uygulama olmakla birlikte, kuru öksürüğün tedavisi içinde iyi bir ev tedavi yöntemidir. Çünkü mukoza zarının hücreleri içindeki tuz, hücre dışındaki tuzu dengelemek için dışarı akar ve bu sayede boğazdaki şişlik de azalır. Bunun için 1 çay kaşığı tuz ve bir yarım bardak ılık su karıştırılır ve bu karışımla günde birkaç kez gargara yapılır.