Mesane Kanseri mesane yani idrar kesesinin içini döşeyen hücre tabakasından kaynaklanan ve erkeklerde 4.sıklıkla görülen bir tümördür.

Mesane göbek altındaki kasların arkasında, erkeklerde bağırsakların önünde, kadınlarda ise rahmin altında yer alan bir organdır. Böbreklerden gelen idrarın biriktiği torbadır.

Mesane normal bir erişkinde 350-500 ml kadar idrar biriktirebilir.

 

Mesane Kanseri Nedir ?

Mesaneyi oluşturan hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalmasıyla oluşur. Kas tabakasına geçmiş mesane kanseri çevre dokulara yayılabilir.

Kan dolaşımı sayesinde dokulara ulaşıp uzak metastaz yapabilir, akciğer ve karaciğer gibi organlara yayılabilir.

Mesane kanserinin toplumda fazla bilinmemesi, sık nüks etmesi ve hızlı ilerlemesi tanıyı, tedaviyi ve takibi zorlaştırmaktadır.

İlk tanı anında mesane kanserinin % 75-85 i mukoza ve submukozaya sınırlı yani yayılmamıştır.

İlk tanıdan itibaren % 50-70’i 5 yıl içinde nüks eder yani tekrarlar ve % 10 – 20 si invazif olur yani yayılır.

Mesane kanserlerinin % 90’ı TCC (transizyonel hücreli) kanserdir.

Mesane Kanseri Ne Sıklıkla Görülür ?

Amerika Kanser Derneği verilerine göre erkeklerde en sık görülen 4. kanserdir.

165 kişi her gün mesane kanseri tanısı alır ve 35 kişi her gün bu hastalıktan ölmektedir.

Kadınlar bu değerlendirmeye dahil edilmemiştir. Gerçekte de bu hastalıktan ölüm kadınlarda daha yüksektir. Kadınlarda en sık görülen 8. kanser olmasına rağmen, bu hastalıktan ölüm oranı erkeklerden yüksektir.

Her 28 erkekten 1’i yaşamları süresince bu hastalığa yakalanır.

Mesane Kanseri yaşam boyu takip ve tedavi gerektirdiği için, tanıdan ölünceye kadarki tedavi maliyetleri tüm kanserler içinde en yüksek olanıdır.

Ülkemizde en sık görülen ürogenital kanser mesane kanseri’dir.

Türkiye’de çok sık ve umulandan daha genç yaşlarda görülmesinin nedeni sigara‘dır.

Mesane Kanserinin Belirtileri ve Risk Faktörleri Nelerdir ?

Tam olarak sebebi belirlenmemiş olan bu hastalığın her yaşta görülmesi mümkün olsa da çoğunlukla 60 yaş üstünde görüldüğünden ileri yaş hastalığı olarak düşünülebilir.

Kadınlara göre erkeklerde 3 kat daha fazla görülen bu hastalığın en önemli sorumlusu sigara kullanımıdır.

Sigara içmeyenlere göre içenlerde 3-4 kat daha fazla rastlanan bu kanser, genetik yatkınlığı olanlar ile anilin boyaları, lastik ve deri gibi sanayilerde çalışanlarda kimyasal maddelere uzun süre maruz kalma sonucu daha sıklıkla gözlenmektedir.

Tekrarlayan idrar yolu hastalıklarında, böbrek taşı olanlarda, uzun süre sonda kullanmak zorunda olanlarda mesane kanseri riski artmaktadır.

Başlıca belirtileri;

Mesane kanserinin ilk ve en önemli belirtisi ağrısız hematüri yani idrardan gözle veya sadece mikroskopta görülen kan gelmesidir ve % 85 oranında görülür.

Dizüri (idrarda yanma) 

İşeme esnasında ağrı

Pollaküri (sık idrara çıkma isteği)

Bu şikayetler basit idrar yolları iltihabı ile benzer şikayetler olduğundan pek önemsenmez, fakat özellikle risk grubundaki kişilerde bu şikayetler olduğunda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Mesane Kanseri Tanısı Nasıl Konur ?

Mesane kanseri, özellikle yaşlı erkeklerde ağrısız hematüri olduğunda ilk akla gelmesi gereken bir durumdur ve tanısı için çeşitli kan ve görüntüleme testleri yapılır.

İdrar tahlili, idrar kültürü

Ultrason incelemesi

Böbrek görüntüleme testleri (IVP veya Tomografi)

İdrarda tümör hücresi araştırılması (NMP 22 veya sitoloji)

Sistoskopi (Mesaneye endoskopla, ışıklı kamera sistemi ile bakma işlemi) ile tanı konmaktadır.

Mesane kanseri tanısı çok kolaydır. Çok kolay da gözden kaçabilir.

Bir grup hasta doktora başvurmada gecikmekte, bir kısmı da konunun uzmanı olmayan hekimlerce taş, enfeksiyon vb. tanılarla tedavi edilmekte ve tanıları gecikmektedir.

Mikroskopik hematüri yani gözle görülemeyen kan işeme, makroskopik hematüriden yani idrarda gözle görülen kırmızı renkli kanamadan çok daha sık gözlenmektedir. Mikroskopik hematürili hastalarda ürolojik kanser görülme yüzdesi % 0.5-13 arasındadır ve bu oran toplumlara göre değişiklik göstermektedir.

Hematürinin seviyesi ile hastalık arasında da herhangi bir korelasyon yoktur. Aksi ispat edilene kadar da mikroskopik hematüri ciddi bir hastalığın semptomu olarak ele alınmalıdır.

Hastalığın ileri evrelerinde mesane tahrişi ve dizüri yani zor ve sancılı idrar yapma da gözlenir.

Mesane kanseri kesin tanısı sistoskopi ve mesane biyopsisi yani sitoloji ile konur.

Pozitif sitoloji test sonucunun mesane kanseri olma yüzdesi % 60-100 gibi çok yüksektir ama duyarlılığı hafif hastalık için çok düşük kalmaktadır.

Bu nedenle negatif sitoloji mesane kanseri olmadığı anlamına gelmez.

1974 yılında keşfedilen invazif olmayan, kolay,hızlı, sensitif ve spesifik bir test olan NMP-22 tanıda faydalıdır.

Cut-off değeri 6 U/ml alındığında NMP-22, sitolojiden daha sensitif bulunmuştur (NMP- 22 % 84, sitoloji % 69)

Mikroskopik hematürili hastaların değerlendirilmesinde radyolojik tanı yöntemlerinin NMP-22 ile kombine kullanılması % 100 duyarlılık sağlarken hastaların % 60 ı gereksiz sistoskopiden kurtulur.

Mesane Kanseri Evrelendirmesi Nasıl Yapılır ?

Mesane kanseri TNM sistemi kullanılarak evrelenir.

Burada T tümörün patolojik incelemesinde en iç mukozadan mesanenin daha derin katmanlarına nüfuz etme derinliğini ifade eder.

N lenf nodlarına yayılım derecelerini ve M ise metastazları yani vücudun diğer organlarına yayılmasının varlığını veya yokluğunu belirtir.

Mesane kanserinin düzgün bir şekilde evrelendirilmesi, tedavisinin belirlenmesinde önemlidir.

Daha yüksek evreli mesane kanseri, daha agresif ve tedavi edilmesi daha zor olarak kabul edilir.

Mesane Kanseri Tedavisi Nasıldır ?

Yüzeyel mesane kanseri, mesanenin kas duvarını işgal etmeyen ve mesanenin iç ile sınırlı olan bir kanserdir. Mesaneye ilaçların instillasyonu veya bazı durumlarda radikal sistektomi yani mesanenin cerrahi olarak alınmasını gerektirebilir.

Yüksek dereceli, daha büyük, çoklu veya tekrarlayan yüzeysel mesane kanserleri  ilave tedavi gerektirir.

En etkili ve yaygın olarak kullanılan ilaçlardan biri Bacille Calmette Guerin yani yaygın olarak BCG‘dir. Sığırlarda tüberküloza neden olan değiştirilmiş bir bakteri şeklidir.  İdrar yoluna yerleştirilen kateter kullanılarak solüsyon şeklinde mesaneye damlatılır. Vücudun bağışıklık sistemini kanserli mesane hücrelerine karşı harekete geçirecek ve büyümelerini ve gelişmesini engelleyerek uyarır.

BCG tedavisine cevap vermeyen, tedaviye rağmen tekrarlayan mesane kanseri veya BCG kullanımını engelleyen tıbbi sorunları olan hastalar, başka tedavi şekilleri gerektirebilir. Bunlara interferon gibi immünoterapi ajanları veya valrubisin, mitomisin C, epirubisin veya doksorubisin gibi kemoterapi ilaçları ile mesane instilasyonu dahildir. Genel olarak, bu ilaçlar BCG kadar etkili değildir ve BCG’ye cevap vermeyen sadece küçük bir azınlığa yardımcı olur.

Yüksek dereceli yüzeyel mesane kanseri agresif formu olan hastalarda ve yukarıda bahsedilen tedavilere rağmen yanıt vermeyen veya tekrarlayan mesane kanseri olan hastalarda radikal sistektomi adı verilen cerrahi işlem yapılır. Mesane ve prostatın alınmasını ve bağırsak parçalarını kullanarak üriner akımın yönünü değiştirmeyi içerir.

Kas invaziv mesane kanserinde tedavi yine radikal sistektomi yani mesanenin cerrahi olarak çıkarılması ve bağırsak segmentleri kullanılarak idrar akımının yönlendirilmesidir.

Radikal sistektomi, açık cerrahi, laparoskopi veya robotik cerrahi ile yapılabilir. Kanser kontrolü ve tedavi oranları açısından aralarında pek fark yoktur.

Radikal sistektomi kas invaziv ve seçilmiş yüksek dereceli yüzeysel mesane kanseri vakalarının tedavisinde altın standarttır. Bununla birlikte, bazı hastalar bu ameliyat için uygun olmaz veya istemezler. Bu hastalarda kemoterapi ve radyasyon kombinasyonu verilebilir. Çoğu uzman, bu rejim radikal sistektomi kadar etkili olmaz.

Mesane kanseri için kemoterapi  metastaz yapmış yani vücudun diğer bölgelerine yayılmış olanlarda verilir. Ayrıca radikal sistektomi sonrası kanser gelişme riskini azaltmak amacıyla “lokal olarak ilerlemiş” durumlarda da kullanılabilir. Buna “adjuvan kemoterapi” denir.

Cerrahinin sonuçlarını iyileştirmek ve ameliyat öncesi tümörün boyutunu azaltmak için radikal sistektomi öncesi kemoterapi vermeye ise “neoadjuvan kemoterapi” denir.

Kemoterapinin metastatik mesane kanserini kontrol etme potansiyeline sahip olduğu ve cerrahi ile birlikte kullanıldığında iyileşme şansını artırdığı gösterilmiştir.

Mesane Kanseri İçin Prognoz Nasıldır, Mesane Kanseri Hastası Ne Kadar Yaşar ?

Mesane kanserinin prognozunu yani kontrol ve tedavi şansını etkileyen en önemli faktörler, tümörün evresi ve derecesidir.

Evrelere göre ortalama 5 yıllık hayatta kalma oranları;

Evre 0 : % 98
Evre I : % 88
Evre II : % 63
Evre III : % 46
Evre IV : % 15

Mesane Kanseri Önlenebilir mi ?

Mesane kanserini önlemenin en iyi yolu, hastalığa neden olan ajanlara maruz kalmaktan kaçınmaktır.

Sigara içme mesane kanseri riskini 3-4 kat artırır. Sigara derhal kesilmelidir.

Anilin boyaları gibi kansere neden olan kimyasal maddelere mesleki maruziyetten kaçınılması da önemli olabilir.

Bu alandaki araştırmalara rağmen, normal bireylerde mesane kanseri riskini azaltacak hiçbir ilaç, bitkisel tedavi veya diyet takviyesi yoktur.