Bitki çayı olarak ve balık, et yemeklerinde baharat olarak kullanılan mercanköşk, Türkiye ve Orta Doğu kökenli nanegiller ailesinden çok şifalı bir bitkidir. Mercanköşk, Akdeniz başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde doğal olarak yetişmektedir. Her hangi bir mevsime bağlı olmadan tüm yıl boyunca yetişen mercanköşkün faydaları, değeri çok eski yıllardan beri bilinmektedir. Hatta Antik Yunan ve Roma dönemlerinde mercanköşk “mutluluğun simgesi” olarak bilinmekteydi.

Doğada yabani olarak yetişen, ancak istenirse bahçelerde de özel olarak yetiştirilebilen mercanköşkün yaprakları hem taze hem de kurutulmuş olarak kullanılabilmektedir. Bir de bu bitkiden elde edilen mercanköşk yağı da kozmetik ve sanayi alanlarında kullanılmaktadır.

Mercanköşkü genellikle çorbalara, salatalara, et ve balıklara lezzet vermesi için baharat olarak kullanmak tercih edilir. Bununla birlikte güzel kokusu sebebiyle de cilt kremlerine, losyonlara, şampuanlara ve sabunlara da mercanköşk yağı ya da bitki özü eklenmektedir. Bu bitkinin hoş lezzeti ve kokusu bir yana pek çok sağlık sorunu için de faydalı olması onu çok değerli bir bitki haline getirmektedir.

Yapılan çalışmalara göre; 2 çay kaşığı mercanköşk günlük A vitamini ihtiyacının % 6’sını, günlük kalsiyum ihtiyacının % 8’ini, demir ihtiyacının % 18’ini ve C vitamini ihtiyacının % 4’ünü karşılayabiliyor. Vitaminler, mineraller ve diğer pek çok faydalı elementler bakımından oldukça zengin olan mercanköşk, bağışıklık sistemini güçlendirmek için ve soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarını kısa sürede tedavi etmek için çok etkilidir. Aşırı tüketimden kaçarak günde 1 fincan düzenli olarak mercanköşk çayı tüketiminin sayısız faydalarından bazılarını aşağıda sıraladık.

Sindirim sisteminin dostudur!

Mercanköşkünden yapılan çayın en çok bilinen yararı sindirim sisteminin fonksiyonları üzerinedir. Mercanköşk çayını düzenli tüketmek durumunda sindirim sisteminde nasıl faydaları olacağı konusuna bir bakalım:

• Sindirim enzimlerinin üretimini arttırır, besinlerin sindiriminin etkin bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.
• Mide ve bağırsakları yatıştırır, işlevlerini düzenler.
• Kontrolsüz iştahı düzenler.
• Gazı ve hazımsızlığı giderir.
• Mide bulantısını yatıştırır.
• Sindirimin düzenli olarak gerçekleşmesini sağladığı için bağırsak sağlığını korur. Bağırsak enfeksiyonlarını önler, sorun olması durumunda tedavisine yardımcı olur.
• Sindirim sisteminde gelişen kramp ve spazmlarını azaltır.
• İshal ve kabızlık gibi sindirim bozukluklarında iyileştirici etki gösterir.
• İdrar söktürücüdür.

Antibakteriyel özelliğiyle çok sayıda hastalığı önler!

Mercanköşk, pek çok sağlık sorununa doğal çözüm olabilen bir bitkidir. Bu bağlamda antiseptik, antibakteriyel, antimantar ve antiviral bir ajan özelliği taşıması mercanköşkü çok değerli bir bitki haline getirir. Bu özellikleri mercanköşk aşağıdaki hastalıkların tedavisinde yardımcı olabilir:

• Gıda zehirlenmeleri
• Sıtma
• Tifo
• Kızamık
• Grip
• Nezle
• Kabakulak
• Tetanoz

Kalp hastalıklarını önler!

Mercanköşkün, kişide sindirim, solunum ve sinir sistemlerini kontrol edici, dengeleyici etkisi bulunmakta, aslında mercanköşk tüm vücut sağlığına yarar getirmektedir. Bu bakımdan mercanköşk çayının ve bitkinin yemeklere eklenmesinin kolesterol ve kan basıncını düşürücü etki gösterdiği, damar sertliği riskini de azalttığı bilinmektedir. Bundan dolayı da mercanköşk tüketimi kalp hastalıkları için risk faktörü olan durumları ortadan kaldırır, kalp hastalıklarını önler.

Anti inflamatuar özellik gösterir!

Mercanköşk, anti infalamatuar özelliklere sahiptir. Bu sayede vücutta inflamasyona bağlı olarak gelişen hastalıkların tedavisinde mercanköşk tüketimi etkili olabilecektir. Antiinflamatuar özelliğiyle mercanköşk; astım, romatizma, migren, kas spazmları, ateş, baş ve diğer vücut ağrılarının hem önlenmesine hem de tedavi edilmesine yardımcı olur. Özellikle de burkulma ve kramplarda sorunlu bölgeye mercanköşk yağı ile masaj yapılması önerilir.

Ruhsal ve zihinsel sorunlara iyi gelir!

Mercanköşk çayı ve yağının keskin kokusu dolayısıyla zihni, ruhu yatıştırıcı, sakinleştirici etkisi vardır. Hatta mercanköşkün antidepresan ve sedatif etkisi olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Kişinin kendisini aşırı yorgun, stresli, mutsuz ve kaygılı hissettiği durumlarda bir fincan ılık mercanköşk çayı tüketilmesinin faydalı olacağı bilinmektedir. Bu bağlamda uykusuzluğun giderilmesi, anksiyetenin ve stresin azaltılması için yemeklere bir tutam mercanköşk bitkisi katmak ya da bir bardak mercanköşk bitki çayı içmek önerilir.

Cinsel isteği artırır!

Mercanköşk kişiyi psikolojik, zihinsel ve fiziksel olarak rahatlatıcı bir etkiye sahiptir. Çünkü kendisinin antidepresan özellikleri bulunmaktadır. Bu sebeple de mercanköşk çayı tükettikten sonra günlük yaşamın stresinden, gerginliğinden kurtulmak mümkündür. Bunun yanında mercanköşkün halsizliği, yorgunluğu giderici, kişiyi uyarıcı etkileri de bulunmaktadır. Tüm bu rahatlatıcı ve uyarıcı etkileri mercanköşkü cinsel isteği arttıran bir bitki haline getiriyor. Bu konuda yapılan araştırmalar akşamları tüketilen bir fincan mercanköşkü çayının cinsel isteği artırabileceğini gösteriyor.

Mercanköşkün diğer faydaları

• Bağlam azaltıcı, balgam söktürücüdür.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Bir türlü geçmeyen kuru öksürüğü geçirir.
• Solunum sistemi şikayetlerini azaltır, astım, bronşit şikayetlerine iyi gelir.
• Mantar oluşumunu önler, var olan mantar hastalıklarının tedavisine yardımcı olur.
• Adet kanamalarını düzenleyici etki gösterir.
• Ağız ve diş sağlığını korur, diş kaybını önler.
• Terletici özelliği sayesinde vücuttan toksinlerin atılmasına yardımcı olur.
• Adet öncesinde kadınların sıklıkla yaşadıkları sorunlardan olan ağrı, kramp gibi şikayetleri azaltır.
• Mercanköşk yağı aromaterapide; hiperaktivite, uykusuzluk, endişe ve gerilim hislerinin giderilmesine karşı etkili olarak kullanılmaktadır.
• Mercanköşk yağı ile masaj yapılan alanlardaki ağrı, sızı ve kramplar kısa sürede hafifler.

Mercanköşk çayı nasıl hazırlanır?

Mercanköşk çayı hazırlamak için 1 su bardağı kaynamış suya bir tatlı kaşığı kurutulmuş ya da 1 tutam taze mercanköşk yaprağı ekleyip 5-10 dakika demlenmeye bırakın. Ardından ılık olarak tüketin. Mercanköşk çayının tadı fazla keskin gelebilir. Bu sebeple 1 çay kaşığı kadar bal eklemek daha iyi olabilir.

Mercanköşk tüketecek olanlara öneriler

• Mercanköşkün pek çok hastalığın tedavisine yardımcı olabileceğinden bahsederken, bu hastalıkların varlığı durumunda öncelikle doktora başvurulması önerilir. Diğer tüm bitkisel şifa kaynakları gibi mercanköşk de sadece tedaviye yardımcı olabilir, tek başına ilaç gibi etkili olamaz.
• Her hangi bir hastalığa sahip olanlar, bir hastalık için tedavi olanlar, ilaç kullananlar mercanköşk tüketiminden önce doktora danışmalılar.
• Diğer bitkisel şifa kaynaklarında olduğu gibi her ne kadar sayısız faydası olsa da aşırı tüketim durumunda bazı yan etkiler ve sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bunları önlemek adına günde 1 fincandan fazla mercanköşk çayı tüketmemek, yemeklere bir tutamdan fazla mercanköşk eklememek gerekir.
• Bitki çaylarını hazırlarken, demlerken öncelikle suyu kaynatın ve ocağı kapattıktan sonra sıcak suyun içine bitkiyi koyun. Bitki çayınızı 10 dakika süre ile o şekilde demlenmeye bırakın. Çünkü bitkileri kaynatmak onun içerisindeki besin değerlerini düşürmekte, faydalarını azaltabilmektedir.
• 10 yaşından küçük çocukların mercanköşk çayı ya da bitkisi tüketmesi önerilmez.
• Hamilelik ve emzirme dönemlerinde mercanköşkün nasıl bir etki göstereceğine dair yeterli bir çalışma bulunmamaktadır. Bu sebeple gebelik ve emzirme dönemlerinde mercanköşk tüketimi önerilmez.
• Mercanköşk çayından istediğiniz oranda fayda alabilmek için poşet içinde toz halinde satılan değil de, aktarlarda bitki halinde satılan mercanköşkü tercih etmeniz iyi olur.