Çok yeni bir teknoloji olan Robotik Cerrahi son yıllarda dünyada ve ülkemizde Üroloji, jinekoloji, çocuk cerrahisi, kalp cerrahisi ve genel cerrahi alanlarında yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Robotik cerrahinin, kulak burun boğaz ve baş-boyun cerrahisi alanlarında kullanılması hastalar için büyük avantajlar sağlıyor. Gırtlak, yutak, bademcikler, dil ve ağız içine yerleşmiş iyi veya kötü huylu tümör ve kistler gibi pek çok kulak burun boğaz hastalığında kullanılmaktadır. Da Vinci robotik cerrahi,  hastalar için güvenli ve etkili bir cerrahi ile ameliyat sonrasında konforlu bir dönem ve kısa sürede sosyal yaşama dönme olanağı sunuyor.

Memorial Hizmet Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü Uzmanlari, robotik cerrahinin KBB’de kullanımı ve avantajları hakkında bilgi verdi.

Robotik cerrahi nedir?

NASA’nın uzaydaki astronotların hastalık ve kaza durumlarında dünyadaki cerrahlar tarafından ameliyat edilebilmesi için geliştirilen robotik cerrahi, cerrah ile hasta arasında yer alan bilgisayar yardımlı bir elektromekanik cihaz ile gerçekleştirilen cerrahi teknolojidir.  Robotik Cerrahi modern anlamda bir teletıp yani robot yardımıyla uzaktan cerrahi uygulamasıdır. Robotik cerrahi yardımcı bir teknolojidir. Ameliyatı Cerrah yapar, cerrahi robotu yardımcı alet olarak kullanır.

Cerrahi Robot Nedir?

Dünyada cerrahi amaçlı yaygın kullanıma giren Robot sistemi Da vinci cerrahi platformudur. KBB ve baş-boyun cerrahisinde kullanımı FDA tarafından 2009 sonunda onaylanmıştır.  Cerrahi robotun enstümanları ve kolların kontrol edildiği bir kontrol konsolu, robotun kollarının hasta üzerine yerleştirilip ameliyatın gerçekleştirildiği bir hasta başı ünitesi bulunmaktadır. Kollardan birine takılan 3 boyutlu görüş sağlayan endoskoplar ameliyat sahasının görülmesini sağlar

Her cerrah robotik ameliyat yapabilir mi? Eksper Robotik Cerrah nedir?

Robotik cerrahi yapabilmek için her branş için farklı eğitim programından geçmek ve sertifika almak gereklidir. Eksper Robotik cerrah ünvanı, robotik cerrahi ameliyatlarında belli bir sayıya ulaşarak uzmanlaşan cerrahlar için kullanılmaktadır. Cerrahların yaptığı ameliyat ve sonuçları robotik cerrahi merkezi tarafından yakından takip edilip kayıt altına alınmakta ve her branş için belirlenen ameliyat sayılarına ulaşınca Eksper Robotik cerrah ünvanı verilmektedir.

Robotik cerrahi tıpta hangi alanlarda kullanılmaktadır?

• Üroloji,
• Genel Cerrahi
• Göğüs Cerrahisi,
• Jinekoloji,
• Çocuk Cerrahisi,
• KBB ve Baş- Boyun Cerrahisi
• Tıbbın diğer alanlarında da her geçen gün yeni uygulamalara başlanmakta ve başarılı ve avantajlı sonuçları bildirilmektedir.

Kulak burun boğaz ameliyatlarında robotik cerrahi nasıl kullanılır?

Robotik cerrahi son 10 yıllık geçmişi olan bir teknik ve teknolojidir. Kulak burun boğaz sorunlarının cerrahi tedavisinde kullanımları dünyada ve ülkemizde 2010 yılından bu yana uygulanmaktadır.

Da Vinci cerrahi sistemi genel cerrahi ve üroloji gibi bölümlerde karın içi ameliyatlarında, karın cildine açılan deliklerden giren robot kollarıyla gerçekleştirilmektedir. Kulak Burun Boğaz (KBB) ameliyatlarında ise cilde herhangi bir delik veya kesi yapılmadan ağız boşluğundan girilerek yapılmaktadır. Bu nedenle bu cerrahi yöntemi tanımlarken İngilizcede “Ağız yoluyla” anlamına gelen “Transoral Robotik Cerrahi” ismi verilmiştir ve bu şekilde tanımlanmaktadır.

Da Vinci ile transoral robotik ameliyatlar, robot kollarına bağlı enstrümanlar ile yapılmaktadır. Bu ameliyatlar, robotun kollarına takılan insan elinin yapamayacağı beceri ve hassasiyete sahip çok küçük enstrümanlar ile hassas kumanda sistemleri kullanılarak üç boyutlu ve 16 kez büyütülmüş endoskopik görüntü altında gerçekleştirilmektedir.

Cerrahi müdahalenin yapılacağı hastalığa göre, ağızdan girilerek gerçekleştirilen ameliyatlarda diğer robotik cerrahilere göre daha ince ve küçük aletler kullanılmaktadır. Da Vinci robotunun insan eline göre; titreme riskini ortadan kaldırması ve çok daha fazla hareket açısına sahip olması damar – sinir yapılarına zarar vermeden, sağlam dokuları ve fonksiyonları koruyarak minimal invaziv cerrahi operasyonları gerçekleştirme imkanı yaratmaktadır.

Hangi kulak burun boğaz hastalıklarında Da Vinci robotik cerrahi kullanılmaktadır?

• Bademciklerin iyi ve kötü huylu tümörleri
• Dil kökünün iyi ve kötü huylu tümörleri
• Geniz, yumuşak damak, yanak, yutak, bölgesinin iyi ve kötü huylu tümörleri
• Gırtlağın iyi huylu ve kötü huylu tümörleri, kistleri ve kanserleri.
• Uyku apnesi sendromu ve horlamanın cerrahi tedavisinde kullanılabilmektedir.

İleri uyku apnesi olgularında robotik cerrahi uygulamasıyla hasaların CRAP cihazı kullanmaktan kurtulabilmektedir.

Ayrıca aşırı büyük dil (makroglossi) varlığında robotik cerrahiyle dil küçültme işlem tecrübeli ellerde gerçekleştirilebilmektedir.

Kulak burun boğaz ameliyatlarında robotik cerrahinin klasik açık cerrahiyle yapılan ameliyatlara avantajları nelerdir?

Kulak burun boğaz ve baş boyun cerrahisinin klasik ameliyatlarında boyun bölgesinde, yüzde ve çene kemiğinde büyük kesikler yapılarak işlemler gerçekleştirilir. Bu operasyonlar da Vinci robotik cerrahi yöntemi ile ağız yolundan yapıldığından ciltte herhangi bir kesi yapılmadan tamamlanır ve hastanın iyileşme süreci çok daha hızlı olur. Bütün bu işlemler hastalarda daha az kanama, daha az ameliyat yara izi oluşumu, daha az enfeksiyon riski yaratır. Hastaların hastanede kalış süresi kısalır ve hastalar daha kısa sürede normal beslenmeye ve konuşmaya geçer.

• Ameliyat kesi yerinin olmaması,
• Ağrı hissinin daha az olması
• Kanamanın daha az olması ve kan nakli ihtiyacının azalması
• Ameliyat cilt yarası olmaması nedeniyle yara yeri enfeksiyonunun olmaması,
• Günlük yaşantıya çok kısa sürede dönülmesi
• Trakeotomi ismi verilen boğaz’a delik açılması işlemine gerek duyulmaması,
• İyileşmenin hızlı olması,

Robotik cerrahinin endoskopik ameliyatlara üstünlükleri nelerdir?

• Robotun 5 mm’lik el bileğinden daha fazla hareket kabiliyetine sahip ve el bileğini taklit eden uçları en ücra noktalara girip cerrahi işlemin gerçekleştirilmesini sağlar.
• Robotun uçları 7 düzlemde 540 derece hareket edebilir. Endoskopik aletler ise tek düzlemde hareket edebilir.
• Robotta elin titremesi kaldırılmıştır. Robotik cerrahide cerrahın eli titremez. Endoskopik ameliyatlarda titreme oldukça ciddi problemdir.
• Aletler kıvrılıp bükülebilir. Endoskopik aletler serttir, eğilip bükülemez.
• Robotik ameliyatta dikiş atılabilir. Endoskopik ameliyatta atılamaz.
• Robotik ameliyatta 3 boyutlu görüş vardır. Endoskopik ameliyatta 2 boyutlu görüş vardır.
• Robotik ameliyatta ameliyat sahası 16 kez büyütülür. Endoskopta büyütme yoktur.
• Endoskopik ameliyatta cerrahın bir eli endoskopu tuttuğu için ameliyat sahasında tek eli kullanabilir. Robotik ameliyatta ise ameliyat sahasında cerrah iki elini de kullanabilir. Ayrıca hasta başı cerrahının iki eli de ameliyat sahasında işlemlere yardımcı olur. Bu durum cerrahide dikiş atılması, aynı anda sahada 4 işlemin yapılabilmesini sağlar. Ameliyat süresi kısalırken, endoskopik cerrahide yapılamayan işlemler robotik cerrahide yapılabilir.

Uyku apnesi ameliyatlarında da Vinci robotik cerrahi nasıl kullanılır?

Robotik cerrahinin en yeni kullanım alanlarından biri tıkayıcı uyku apnesi sendromudur. Tıkayıcı uyku apnesinde üst solunum yolunun bazı seviyelerinde uyku sırasında tıkanıklıklar oluşur. Bilinen yöntemlerle yumuşak damağa, bademciklere ve küçük dile cerrahi gerçekleştirilir. Fakat bu yöntemler hastaların yarısından fazlasında yeterli olmamaktadır. Tıkayıcı uyku apnesi hastalarının çoğunda dil kökünde ve epiglottis adı verilen gırtlağın üstündeki kapakçık seviyesinde de tıkanmalar görülmektedir.

Daha önce bilinen yöntemlerle dil köküne ve gırtlağın üstündeki kapakçığa boyundan kesi olmadan yaklaşım gerçekleştirilememekteydi. Fakat robotik cerrahi ile bu bölgede boyun kesisi olmadan rahatlıkla işlem yapılabilmektedir.  Robotik cerrahi ile tıkayıcı uyku apnesi hastalarında çok seviyeli bir cerrahi gerçekleştirilmekte ve tespit edilen tüm tıkanıklıklar açılabilmektedir. Bu ameliyatlarla CPAP gibi uykuda solunum cihazı kullanmak zorunda olan hastalar cihazsız uyuma konforuna kavuşturulmaktadır.

Gırtlak kanseri ameliyatında robotik cerrahi nasıl kullanılır?

Robotik cerrahinin kullanıldığı alanlardan biri de gırtlak kanseridir. Gırtlağın üst bölümünün ve ses telinin tutulduğu erken evre hastalarda robotik cerrahi avantajlı şekilde kullanılmaktadır. Gırtlak kanseri ameliyatı robotik cerrahi yöntem ile boğaza delik açılmadan yapılmaktadır ve boyun bölgesinde yara yeri oluşmamaktadır.

Hasta daha kısa sürede iyileşir, daha erken dönemde konuşmaya ve yutmaya başlar. Robotik cerrahi gırtlağın erken evre tümörlerinde güvenli bir şekilde kullanılabilmektedir.