Keneler sıcak kanlı hayvanların ve insanların kanlarından beslenen küçük eklembacaklılardır. Ağrısız bir şekilde beslenme kısımlarıyla deride bir delik açarlar, ısırırlar, kanı emerler ve en sonunda da doyuma ulaştıklarında uyuya kalırlar. Sadece beslenme kısımlarını derinin içine sokarlar. Vücut kısmı renk olarak koyu ve boyut olarak bir gelincik büyüklüğünden kalem silgisi büyüklüğüne kadar farklılık gösterebilir ve deri ya da saçlı deride görünür haldedirler. Keneler kana doyduklarında mavimsi gri bir renge dönerler ve şişerler.

Kenenin beslenme kısımlarından salınan salgılar ısırılan bölgede genişlemeler, topaklanmalar ve granülomas adlı büyümeler gibi deri reaksiyonlarına neden olabilir. Kene ısırmasından sonra ateş ve nadiren de paraliz (geçici felç) görülebilir. Bununla birlikte keneler bakteri, virüs ve protozoalarla enfekte olmuş olabilir. Bu organizmalar kene beslendikçe konağa (hayvan ya da insan) geçebilir ve hastalığa neden olabilir.

Kene kaynaklı ortaya çıkabilecek hastalıklar:

• Lyme hastalığı
• Babeziyoz
• Tularemi
• Kayalık Dağ Lekeli Humması
• Colorado Kene Ateşi
• Artan ateş

Keneler uzun otlarla kaplı kırsal alanlarda özellikle de soğuk, nemli ve yaşlı ağaçlar üzerinde yaşarlar. Ayrıca tahtaların köşesinde nadiren de çimenlik alanlarda bulunur. Keneler çalıkların arasında bir insan ya da hayvana tutunmak için beklerler ve daha sonra deriye sıkıca tutunurlar bacaktan sürünerek çıkarlar. Uçamazlar, zıplayamazlar ve ağaçtan atlayamazlar. Beslenme kısımlarını deriye sokmadan yaklaşık 30-60 dakika kadar gezerler.

Birçok kene ısırması belirtilere neden olmaz fakat kene salgıları sonucu aşağıdaki reaksiyonlar görülebilir:

• Ateş
• Baş ağrısı
• Kas ağrısı
• Eklem ağrısı
• Yorgunluk
• Kas zayıflığı

Deri reaksiyonları şunları içerir:

• İltihaplı şişkinlikler
• Sertleşen ve hafif yükselen deri
• Nadiren büyüdüğünde cerrahi müdahale gerektiren şişkinlikler

Kene paralizi nadiren görülür. Paraliz ayaklarda ve kollarda başlar ve bir saat veya bir gün içinde yukarılara doğru yayılır. Kene çıkarıldığında paraliz geçiren kişi tamamen iyileşir. Eğer kene çıkarılmazsa paralize olan kişi nefes almayı kontrol eden kaslar paralize olduğu takdirde kişi hayatını kaybedebilir.

Kene kaynaklı belirtiler enfeksiyonun türüne göre değişiklik gösterebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

Lyme Hastalığı: Nezle gibi bir hastalık, ortasında beyaz temiz bir alan bulunan genişleyen bir kızarıklık, artritler, kalp ritim problemleri, düşünme ve algılamada zorluklar ve nöropatiler(sinirlerin tahrip olması sonucu duymada değişiklik ve ağrı) gibi birçok belirti ortaya çıkabilir.

İnsan Monositik Erlişhiozisi: Yüksek ateş, baş ağrısı, genel bir kırgınlık hissi, kas ağrısı, bulantı, kusma, öksürük, sertleşen boyun, şaşkınlık gibi belirtiler orta şiddetten daha şiddetliye kadar insandan insana farklılık gösterebilir. Bu hastalığa yakalanan insanların yaklaşık % 10’unda isilik de görülebilmektedir.

Colorado Kene Ateşi: Ateş, üşüme, şiddetli baş ağrısı, ağrılı kaslar, sertleşen boyun, tahammülsüzlük ve bazı durumlarda noktasal isilik gibi grip benzeri semptomlar içerir.

Babeziyoz: Birçok insan hiçbir belirti göstermez. Bazı insanlarda nadiren yorgunluk, ateş, aşırı terleme, bulantı, kusma, kas ve eklem ağrıları görülebilir. Bağışıklık sistemi zayıf insanlarda hastalık daha da şiddetli geçirilebilir.

Tularemi: Bu hastalığın semptomları oldukça geniştir. Bazı insanlarda semptomlar hiç görülmeyebilirken, bazılarında ani şoklara ve ölümlere neden olabilecek kadar şiddetli olabilir. Yaygın semptomlar ateş, üşüme, başağrısı ve genel krgınlıktır. Birçok insan ayrıca ülserli şişkinlik ve ağrı geçirir. Az sayıda insanda zatürre de görülebilmektedir.

Kayalık Dağ Lekeli Humması: Semptomlar ateş, baş ağrısı, el ve ayak bileklerinde noktasal isilikler ve yama şeklinde kol ve bacaklarda kızarıklıktır. Kas ağrıları, bulantı, kusma ve karın ağrısı da yaygınca görülür.

Kene ısırması kan tahlilinde çıkar mı? Kene ısırığından dolayı doktora giderseniz kenenin büyüklüğü, vücudunuza yapışıp yapışmadığı, eğer yapıştıysa tahminen ne kadar süre kaldığı sorulur. Doktorunuz derinizi isilikler yönünden inceler ve kene kaynaklı hastalıklardan birine ait belirtilerin olup olmadığını sorar. Eğer semptom geçirmemişseniz daha fazla test yapılmaz. Kene kaynaklı hastalıklardan birine ait belirtiler tespit ediirse nedeni anlamak için bir takım kan testleri yapılır.

Tahmini Süre

Kene ısırması birçok enfeksiyona neden olabilir. Her bir hastalığın ne kadar süreceği enfekte olan organizmaya bağlıdır. Genelde, kene ısırığı tek başına bir hastalığa neden olmazken bazı insanlar kenenin salgılarından dolayı ateş, baş ağrısı, bulantı ve genel kırgınlık belirtileri geçirebilir. Bu belirtiler genellikle kene alındıktan sonra 24-36 saat arasında kaybolur.

Kene kaynaklı paraliz kene vücuda yapıştıktan 5-6 gün sonra ayaklarda başlar ve paralizin sona ermesi birkaç gün sürebilir. Kene deriden alındıktan birkaç saat sonra gelişir ve iyileşmesi birkaç gün sürer.

Lyme hastalığına ve babeziyoza yakalanan vücut kene 24 saat içinde vücuttan alınırsa nadiren bulaşıcıdır.

– Odun ve kerestelerin arasında gezerken temiz yerlerde yürüyün. Odunlu yerlerde gezerken uzun otların arasında ve kısa çalılıklarda dolaşmayın.

– Kol ve bacaklarınızı kapatan uzun, beyaz renkli giysiler giyin.

– Pantolonunuzun paçasını çorabınızın içine alın.

– Cildinize veya kıyafetlerinize diethyltoluamide (DEET) içeren kene kovucular sürün ya da kıyafetinizin üzerine permethrin böcek ilacı sıkın. (fakat cildinize değil)

– Kene olabilecek yerlerde gezindikten sonra kendinizi, çocuklarınızı ve varsa evcil hayvanlarınızı kontrol edin. Saç derisini de kontrol edin eğer bir kene bulursanız tekrar kontrol edin.

– Ciltte ya da kaf derisinde kene bulunursa deri reaksiyonlarını ve kene kaynaklı hastalıkları engellemek için kene hemen alınmalıdır. Keneyi mümkün olduğunca deriye yakın bir yerden cımbızla ya da ince bir pense ucuyla kafasından tutun. Keneyi sıkmamaya dikkat edin. Yavaşça kenenin kafasını asılın ve deriden alın. ısırılan yeri ve ellerinizi sabunlu suyla yıkayın. Keneyi kavanozo koyun ve kapağını kapatın.

Kene ısırması sonrası ne yapılmalı:

– Isırılan yer tahriş olmuşsa antibiyotik kremi sürülmelidir ve sürülen bölge bir bandajla sarılmalıdır. Eğer kaşınma ve kızarma görülürse bandaj çıkarılmalıdır.

– Ayrıca ısırılan bölgeye ilk 6 saatte 15-20 dakikalık bir buz torbası baskısı yapılabilir varsa bir adet aspirin alınabilir.

– Antihistamin kremleri de kaşıntıyı, kızarıklığı ve şişmeyi önler.

– Isırılan yere benzokain içerikli bir sprey sıkmak ağrıyı azaltır.

– Kalamin losyonu da kaşıntıyı kesmek için çok etkilidir.

– 6 saatten sonra şişme olmazsa ısırılan bölgeye belirli bir süre sıcak bir bez koyun.

Lyme hastalığının yaygın olduğu yerlerde bir doz doxycycline kene ısırmasından sonra 3 gün içinde alınırsa hastalık engellenebilir.