Kansızlık Nedir, Nelere Yol Açar Nasıl Anlaşılır, Baş Döndürür mü Uyku Yaparmı?
Anemi bir çeşit kan hastalığıdır. Anemi yani kansızlık, kanda normalden daha az kırmızı kan hücresi (alyuvar) ya da kanda normalden daha az hemoglobin bulunmasına denir. Kırmızı kan hücreleri, kan dolaşımı yoluyla vücuttaki hücrelere oksijen ve besin maddesi taşıdıklarından temel yaşam unsurlarındandır. Kansızlık belirtilerinin ortaya çıkmasının nedeni hücrelerdeki oksjen eksikliğidir. Kırmızı kan hücrelerinin en önemli yapı taşına hemoglobin adı verilir. Hemoglobin, kanda bulunan, akciğerden vücudun hücrelerine oksijen taşıyan demir açısından zengin bir proteindir. Kansızlık, çeşitli nedenlerden dolayı vücut çok az miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi ürettiğinde meydana gelir. Yeterli sayıda alyuvar olmadığında ya da çok az hemoglobin olduğunda kan, vücudun tüm bölümlerine yeterince oksijen taşıyamaz. Kansızlık yapılacak tam kan sayımı testi ile tespit edilebilir.
Kansızlık Belirtileri
- Kansızlık belirtileri, kansızlığın türüne, aneminin şiddetine ve altta yatan sağlık sorununa göre değişir. En sık karşılaşılan kansızlık belirtileri şunlardır;
- Soluk beniz, cilt renginin solgun olması
- Halsizlik
- Depresyon
- İştahsızlık
- Kalp çarpıntısı
- Çabuk sinirlenme
- Göz beyazının sararması
- Baş dönmesi
- Uyku hali
- Saç dökülmesi ve tırnaklarda incelme
- Cinsel istekte azalma
- Özellikle kış aylarında kendini gösteren el ve ayaklarda üşüme
- Kemik ve eklem ağrıları
- Sık hastalanma, bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Güçsüzlük
- Çabuk yorulma
- Zeka düzeyinde azalma, derslerde başarısızlık
- Tırnakların kolay kırılması ve tırnaklarının şeklinin kaşığa benzemesi
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı
- Nefes darlığı
- El ve ayakların soğuk olması
- Baş ağrısı
- Unutkanlık
- Göğüs ağrısı
- Çocuklarda ve bebeklerde büyüme ve gelişme geriliği
- Hiperaktivite
- Adet düzensizliği
- Uykusuzluk
- Ayaklara kramp girmesi
- Nefes darlığı
- Ağız kenarında yaralar
- Dilde acı, ağrı hissi
- Konsantrasyon olmakta zorlanma
- Boğaz ağrısı
- Bacaklarda kramp
- Soğuğa dayanıksızlık, normalden fazla üşüme.
- Pika sendromu yaşama (Yenilebilir olmayan toprak, kum, saç, sabun veya benzeri bir maddenin yenilmesi ile ilişkili bir davranışsal bozukluktur.)
Kansızlık Neden Olur?
Düzenli kırmızı kan hücresi ve hemoglobin üretimi için vücudumuz sağlıklı bir kemik iliğine ve demir ve bazı vitaminler gibi besin maddelerine ihtiyacı vardır. Çeşitli nedenlerden vücudumuz kırmızı kan hücresi üretemez ve kansızlık meydana gelir. İşte kansızlığın en sık karşılaşılan nedenleri;
- Demir açısından, B12 vitamini ve folik asit açısından yetersiz beslenme ( Folik asit ve vitamin B12 eksikliği megaloblastik anemi olarak da bilinen anemi türüne yol açabilir)
- Aşırı adet kanaması
- Antibiyotik, anti-inflamatuar ilaçları ve anti-koagülan ilaçlar gibi kullanılan ilaçların yan etkisi olarak
- Hamilelik
- Alyuvarların yani kırmızı kan hücrelerinin olgunlaşmasındaki bozukluklar (örn; demir eksikliği, akdeniz anemisi, kurşun zehirlenmesi, vitamin B12 eksikliği, folat eksikliği)
- Alyuvar yapım bozukluğu; kemik iliğinin yeterince çalışmaması, (ilik kuruması- aplastik anemi, enfeksiyon, ilaç veya kanser) veya iliğin çalışmasını sağlayan eritropoetin maddesinin yetersizliği (kronik böbrek yetmezliği, hipotiroidi, romatizmal hastalıklar)
- Alyuvarların zamanından önce yıkılması ve yok edilmesi (örn; alyuvar zarında bozukluk veya içindeki maddelerde eksiklikler, hemoglobin yapısında bozukluklar, bağışıklık sistem bozuklukları, dalağın fazla çalışması vb..)
- Kan kayıpları (kanamalar)
Anemi Çeşitleri Nelerdir?
- Demir eksikliği anemisi
- Hemolitik anemi
- Vitamin B-12 eksikliği anemisi
- Folik asit eksikliği anemisi
- Alyuvarlardaki kalıtsal anormalliklerden kaynaklanan anemi (örneğin; orak hücreli anemi ve talasemi)
- Romatoid artrit gibi kronik hastalıklardan kaynaklanan anemi
Kansızlık Nasıl Tedavi Edilir?
- Kansızlığı tedavi etmenin en etkili ve hızlı yöntemi demir bakımından zengin gıdaların bolca tüketilmesidir. Bu gıdaların başında kırmızı et, kuru baklagiller, kuru meyveler örneğin kuru üzüm, kuru incir, yeşil yapraklı sebzeler, mercimek, darı, nohut, yeşil sebzeler, pekmez, demirle zenginleştirilmiş tahıl ürünleri, kuru kayısı, kuru şeftali, balkabağı, fıstık, badem, soya fasülyesi gelmektedir. Ekmek tercihinizi kepek yerine çavdar ve tam buğdaydan yana kullanın. Demir içeren besinlerin olduğu öğünde mutlaka bol yeşillikli ve limonlu salata tüketin. Kahvaltıda yumurta tüketmeye özen gösterin. En azından gün aşırı yemeye çalışın.
- Kansızlığı engellemek ya da düzeltmek için demir açısından zengin bir diyet zorunludur. “Heme demir” hayvansal gıdalardan, “non-heme demir” ise bitkisel gıdalardan alınır. Günlük alınması önerilen demir miktarı erkeklerde 8 mg, kadınlarda ise 18 mg’dır. Demir yönünden en zengin yiyecekler karaciğer ve dalak gibi sakatattır. 100 gramda 8-10 mg demir vardır. Daha sonra en yüksek demir, kırmızı ette mevcut. Kırmızı etin 100 gramında 6-8 mg demir bulunur.
- Demir eksikliği tedavisi, ağızdan demir ilacı alınması yoluyla da gerçekleşebilir. 2 aylık bir sürede hasta normale döner ancak depoların tam dolması için uzun süre daha demir tedavisi uygulanır. Bu tedavi bir yıl kadar devam edebilir.
- Doktorunuz vücudunuzdaki kırmızı kan hücresi yani alyuvar sayısını artırmak ya da aneminin altında yatan sebebi tedavi etmek için size ilaç yazar. Bu ilaçlardan bazıları şunlardır: Enfeksiyon tedavisi için antibiyotikler. Genç kızlarda ve kadınlarda aşırı adet kanamasını önlemeye yönelik hormonlar. Vücudunuzun daha fazla alyuvar yapmasını uyarmak için yapay üretilmiş eritropoietinler.
- Kırmızı etle birlikte yoğurt ve ayran tüketmemeye çalışın. Süt ürünlerindeki kalsiyum, demirin bağlanmasını ciddi ölçüde etkiler.
- Bitki Uzmanı Suna Dumankaya kansızlıktan kurtulmak için kırmızı pancarın suyunu sıkıp içmeyi alışkanlık haline getirmeyi tavsiye ediyor
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.