Dizüri yani idrarda yanma gerek erkek, gerekse kadınlarda görülebilen idrar yolları semptomlarından biridir. Oldukça sık görülür.

Nedenleri çoktur ama tanısını koymak kolaydır.

Bu yazıda idrarda yanma nedenlerini ve tedavilerini irdeleyelim.

Çok sık görülebilen bir şikayet olmasının yanında çok da rahatsız edicidir, insanın en çok rahatladığı eylemlerden biri olan idrar yapmanın kabus haline gelmesini kim ister ne de olsa 🙂

Neyse uzatmadan konuya başlayalım.

Dizüri, idrar yaparken ağrı, yanma veya rahatsızlık duygusudur.

Sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu (İYE) varlığına işaret etmekle birlikte diğer nedenlere de bağlı olabilir.

Dizüri her zaman bir üroloji uzmanınca değerlendirilmelidir.

Semptomlar özellikle genç kadınlarda ve cinsel yönden aktif kişilerde daha sık görülür.

Dizüriye neler neden olur ?

Üriner sistem enfeksiyonu (üretra, mesane veya böbrekler) dizürinin en yaygın nedenidir.

En yaygın enfeksiyon türü sistit (mesane enfeksiyonu), piyelonefrit (böbrek enfeksiyonu), prostatit (prostat enfeksiyonu) ve üretrit (mesane içeriğini vücudun dışına akıtan tüpün inflamasyonu) dir.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar da dizüri yapabilir.

Dizürinin daha az görülen diğer nedenleri şunlardır:

Travma 

Kateter yerleştirilmesi veya cinsel temastan kaynaklanan yerel yaralanma veya tahrişler.

Anatomik engeller /malformasyonlar

Prostat büyümesi veya üretra darlıklarına bağlı tıkanıklık gibi.

Cinsel organ üzerindeki dış lezyonlara bağlı ağrı

Lezyona dokunan idrar ağrıya neden olur.

Dıştan tahriş veya reaksiyon

Sık sık veya irritan/alerjik ürünlerin uygulanması.

Hormonal nedenler

Postmenopozal etkiler, örneğin vajinal kuruluk.

Nörolojik durumlar

Mesane boşalmasında güçlük çekilen herhangi bir sinirsel hastalık.

Kanserler

Üretra, mesane, prostat, vajinal vulvar veya penis kanseri gibi.

Tıbbi durumlar

Diabetes mellitus ve bağışıklık sistemini baskılayan diğer kronik hastalıklar.

 

Dizüri nasıl teşhis edilir ?

Doktorunuz önce genel sağlık durumunuz ve önceki dizüri atakları ile ilgili  geçmişinizi sorgular.

Fiziksel muayene genellikle karın muayenesini ve çoğunlukla dış genital bölgenin muayenesini ve kadınlar için jinekolojik muayeneyi içerecektir.

Bir idrar örneği alınacaktır. Buradan “Tam İdrar Tahlili” denen idrarın hem kimyasal hem fiziksel özelliklerine, bakteri, lökosit eritrosit, taş kristalleri vs içerip içermediğine bakılır.

Bu test tanıda çok değerlidir. Tam İdrar Tahlili’ne ayrıntılı girmiyorum, isteyen buradan ayrıntılı oluyabilir.

Dizüri ve önemli mesane semptomları olan genç, sağlıklı kadınlarda sistit en muhtemel nedendir.

Görülebilen üretral veya servikal akıntı bir cinsel yolla bulaşan hastalığa işaret edebilir. Kalın pürülan akıntı genellikle gonokok’tur. İnce veya sulu akıntı genellikle klamidya, üreaplazma gibi non gonokok’lardır.

Vajinit ve herpes simpleks virüs enfeksiyonunun ülseratif lezyonları genellikle muayene sırasında belirgindir.

Erkeklerde çok hassas ve ağrılı bir prostat prostatiti, hassas ve büyümüş bir epididim, epididimit’i düşündürür.

Ateş, yan ağrısı veya her ikisi birlikte bir piyelonefrit’i düşündürür.

Sıklıkla görülen İYE (idrar yolu enfeksiyonu) geçmişi, anatomik bir anormallik veya bağışıklık sisteminin bozulması ile ilgili bir sıkıntıyı gösterebilir.

Hastaneye kaldırma veya enstrümantasyon sonrası (yani kateter, damar yolu gibi aletler sonrası) enfeksiyonlar, atipik veya dirençli bir patojeni gösterebilir.

İdrar kültüründe 100.000’den fazla bakteri koloni oluşturan birim (CFU) /mL olması, enfeksiyonu düşündürür. Semptomatik hastalarda, bazen 100 ya da 1000 CFU kadar düşük koloni bile İYE’yi gösterebilir.

Kültürde üreme yok ama idrar tetkikleriyle tespit edilen lökositler varsa bu nonspesifiktir ve sifiliz, gonore, vulvovajinit, prostatit, tüberküloz, tümör, interstisyel nefrit veya diğer nedenlerle ortaya çıkabilir.

Tekrarlayan alt üriner sistem enfeksiyonu olan veya polimikrobik enfeksiyonlu erkeklerde rektoveriküler fistül düşünülmelidir.

Dizürim var, ne zaman doktora gideyim ?

Dizüri semptomları yaşıyorsanız hiç boşuna evde bitkilerle, kocakarı ilaçlarıyla uğraşmayın, hemen bir doktora başvurun.

Çünkü genellikle enfeksiyona bağlıdır ve her antibiyotik işe yaramaz, ayrıca üstte saydığım başka hastalıklar da çıkabilir, doktora gitmezseniz hem geçmez hem de hastalık ilerleyebilir.

Dizüri ile beraber tehlike arz edebilecek bulgular nelerdir ?

Aşağıdaki bulgular varsa özellikle dikkat edilmelidir ve hemen doktora gidilmelidir:

Ateş varsa

Yan ağrısı veya hassasiyet varsa

Yeni kateter takılmışsa

Bağışıklığı baskılanmış hasta ise

Tekrarlayan ataklar (sık çocukluk dönemi enfeksiyonları dahil) oluyorsa

Bilinen üriner sistem anormalliği varsa olay daha ciddi olur ve doktora hemen gidilmelidir.

Dizüri nasıl tedavi edilir ?

Dizürinin en yaygın nedeni idrar yolu enfeksiyonudur.

Enfeksiyonlar bakteriyelse antibiyotiklerle tedavi edilir.

Genellikle kültür sonucuna göre antibiyotik yazılmalıdır, direnç gösteren bakteri varsa  ilaç değiştirilebilir.

Sistitten dolayı akut, tolere edilemeyen dizüri, ilk 24 ila 48 saat boyunca 100 ila 200 mg arasında fenazopiridin ile rahatlayabilir.

Bu ilaç kırmızı-turuncu idrar yapar ve iç çamaşırları boyayabilir. Hastalar bu etkiyi enfeksiyon veya hematüri ile karıştırmamaya dikkat edilmelidir.

Karmaşık İYE, gram negatif organizmalara, özellikle Escherichia coli’ye karşı etkili olan bir antibiyotik ile 10 ila 14 günlük tedavi gerektirir.

Dizüri sebebi bulaşıcı hastalık değilse, ileri testler istenebilir.

Dizüri nasıl takip edilir ?

Komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu genellikle takip gerektirmez.

Sık sık enfeksiyon geçiriyorsanız bir ürolog muayenesi şarttır, bazen ultrason testleri veya sistoskopi gibi diğer testler de dahil olmak üzere daha ileri değerlendirme gerekebilir.

Dizüriyi nasıl önlersiniz ?

Bol miktarda sıvı içmek, yatmadan önce ve cinsel ilişki sonrası işemek, idrara fazla zaman ayırmak ve iyi hijyen üriner sistem enfeksiyonu geliştirme şansını azaltabilir.

Önlemeyi garanti etmeyeceği için, bunlar sadece yararlı ipuçlarıdır.

Dizüri yaşıyorsanız cinsel organlarınızın dış tarafında kullanılan tahriş edici herhangi bir üründen kaçının.

Dizüri için prognoz yani gidişat nedir ?

Çoğu üriner sistem enfeksiyonu, uygun antibiyotiklerle iyileşir ve uzun vadeli prognozu iyidir.

Altta yatan diğer hastalıklarda ise nedene göre değişir ama çoğunlukla idrarda yanma şikayeti tedavi edilebilir ve iyi huylu hastalıklara bağlıdır.