Hiperlipidemi, kanda yağ oranının yüksekliğini ifade eder. Kolesterol de kanda en çok görünen yağ olduğu için genelde hiperlipidemi dendiğinde kolesterol yüksekliği akla gelir. Kolesterol karaciğer tarafından üretilen; hormon salgılanması, vitamin depolanması, beynin sağlıklı çalışması gibi önemli görevleri olan bir yağ türüdür. Hiperlipidemi, daha çok “kötü kolesterol” olarak bilinen LDL (düşük yoğunluklu kolesterol) yüksekliği için kullanılır.

Hiperlipidemi belirtilerinin çoğu, damar sertliğine yol açmasından kaynaklanır. Damar sertliği, damar çeperinde kolesterol birikmesi nedeni ile damar açıklığının azalmasıdır. Bu durumda tıkanan bölgelere kan pompalamaya çalışan kalp zorlanır; kalp krizi, felç, kangren gibi tehlikeli sorunlar ortaya çıkabilir.

Damar sertliğine yol açmayan hiperlipidemi çoğu zaman hiçbir belirti göstermez. Ancak nadiren pankreas iltihabına yol açabilir. Bu durumda aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Yağlı yemek yedikten sonra oluşan şiddetli rahatsızlık
• Karın bölgesinde ağrı veya hassasiyet
• Mide bulantısı, hazımsızlık, ishal, kusma gibi sindirim sorunları

Vücut fazla yağı kullanamadığında veya atamadığında, yağ kanda birikmeye başlar ve hiperlipidemi ortaya çıkar. Bu sonuca götüren en önemli etken, doymuş yağ oranı yüksek beslenmektir. Tereyağı, yağlı kırmızı et, margarin gibi ürünlerde çok miktarda doymuş yağ bulunur.

Aşağıdaki etkenler ise hiperlipidemi riskini artırır:

• Aşırı kilolu olmak
• Tiroid hormonu azlığı (hipotiroidi)
• Aşırı alkol veya kahve tüketimi
• Hormon içeren ilaçların veya steroidlerin yan etki göstermesi
• Böbrek hastalıkları

Ailesel (Familyal) Hiperlipidemi: Bu sorunda söz konusu olduğunda kişinin yeme alışkanlıkları tamamen sağlıklı olsa bile, genetik etkenler nedeni ile hiperlipidemi ortaya çıkabilmektedir. Her 500 kişiden birinde familyal hiperlipidemi görülmektedir.

1Beslenme Alışkanlıklarınızı Değiştirin

Hiperlipidemi tedavisinde en önemli konulardan biri hayvansal (doymuş) yağ tüketiminin sınırlandırılmasıdır. Eğer LDL kolesterol seviyeniz çok yüksekse, hiç hayvansal yağ tüketmemeniz istenecektir.

Hiperlipideminin yol açabileceği tehlikeleri engellemek aşağıdaki gıdaları azaltmak çok önemlidir:

• Şeker ve un (her ikisi de karaciğerin kolesterol üretmesini teşvik eder)
• Yağlı et
• Paketlenmiş veya işlenmiş gıdalar
• Kahve
• Alkol

Aşağıdaki gıdalara ağırlık vermek ise kötü kolesterolün kontrol altında tutulmasını sağlar:

• Omega 3 yağ asidi (uskumru, tonbalığı, somon, sardalya gibi balıklarda bol miktarda bulunur)
• Meyve ve sebzeler (içerdikleri bol miktarda lif ve kompleks karbonhidrat, sindirim sisteminde kolesterole bağlanarak dışkı ile atılmasını sağlar)
• Zeytinyağı
• Soğan ve sarımsak (içerdikleri sülfür, damar çeperine bağlanan kolesterolün sökülmesini sağlar)
• Elma sirkesi (safra üretimini teşvik ederek LDL’yi düşürür)
• Biberiye ve zerdeçal gibi bol antioksidan içeren gıdalar

2Egzersiz

Egzersiz yapmak kötü kolesterolü düşürürken, iyi kolesterolü etkili şekilde artırır. Daha güzel sonuç vermesi için, bir uzman kontrolünde kardiyo adı verilen nabız sayısını %70 yükselten yoğun egzersizler yapılabilir.

Kilo Verin: Aşırı kilolu olanlar toplam vücut ağırlıklarının %10’unu verdiklerinde hiperlipidemi riskinde çok ciddi düşüş sağlanır.

3Gıda Takviyeleri

Hiperlipidemi tedavisinde doktor veya eczacı gözetiminde olmak kaydı ile aşağıdaki gıda takviyeleri faydalı olacaktır:

• Balık yağı
• Kırmızı maya pirinci
• Niyasin (nikotinik asit)
• Kromyum
• Boğa dikeni