Gebelikte (Hamilelikte) varis oluşumu , nedenleri, tedavisi.

“Göğüslerimde ve karın bölgemdeki deri altında mavi çizgiler var. Bu normal mi?”
Çok normaldir. Gebelik nedeniyle art­mış kan desteğini sağlayabilmek için genişlemiş toplardamar ağının bir parçasını görmektesiniz. Toplardamarlarla ilgili kay­gılanmayı bir tarafa bırakın; onlar vücudu­nuzun gerekeni yaptığının göstergesidir. Zayıf ve açık tenli bayanlarda daha erken ortaya çıkabilir. Bazılarında ise hiç görün­meyebilir.

“Gebe kaldığımdan beri bacaklarımda mor-kırmızı örümcek ağı tarzında çizgiler var. Bunlar varisli toplardamarlar mı ?”
Sevimli olmadıkları kesin; ancak varisli toplardamarlar değillerdir. Muhte­melen gebelikteki hormon değişikliklerine bağlı olarak ortaya çıkan telanjiektazidirler (bazı yüzeysel toplardamarların deriden gö­rünebilir ölçüde genişlemesi). Doğum son­rası genelde hafifler ya da kaybolurlar, kaybolmazlarsa ameliyatla çıkarılmaları müm­kündür.

“Annemin ve büyükannemin de gebelikle­rinde varisli toplardamarlar varmış ve do­ğum sonrasında da devam etmiş. Kendi gebeliğimde bu sorunu önleyebilmek için herhangi bir şey yapabilir miyim ?”
Varisler sıklıkla aile içinde geçiş gös­terdiğinden şimdiden önlemeyi dü­şünmekte haklısınız, çünkü varisli toplar­damarlar gebelikte kötüleşme eğilimindedir. Normal, sağlıklı toplardamarlar kol ve ba­caklardan kalbe kan taşırlar. Yerçekimine karşı çalışmaları gerektiğinden yapılarında geriye akımı önleyen kapakçıklar bulunur. Bazı kişilerdeki gibi bu kapakçıkların ol­madığı ya da zayıf olduğu durumlarda kan, yerçekimi basıncının en fazla olduğu kı­sımlarda (genelde bacaklarda, ancak bazen makat ya da kadın cinsel organı çevresinde olabilir) birikir ve varislere neden olur. Kolayca genişleyebilen venlerde bu durum daha kolay ortaya çıkar. Bu sorun şişman insanlarda daha sıktır. Ayrıca kadınlarda er­keklerden 4 kat daha fazla görülür. Eğilimli olan kadınlar genelde ilk kez gebelikleri es­nasında karşılaşırlar. Rahmin leğen çevre­sindeki toplardamarlara artmış olan basıncı; bacak toplardamarlarındaki basınç artışı; kan hacminin artması ve toplardamarlardaki kas dokusunun gebelikteki hormon değişik­liklerine bağlı olarak esnekleşmesi.

Varisli toplardamarların belirtilerini ta­nımlamak oldukça basittir; ancak şiddeti farklılıklar gösterir. Bacaklarda şiddetli acı olabilir, hafif ağrı, ağırlık hissi olabilir ya da bunların hiçbiri olmayabilir. Belli belir­siz mavi toplardamarlar görülebilir ya da ayak bileğinden üst bacak ya da kadın cinsel organına dek yılanvari toplardamarlar iler­leyebilir. Ağır olgularda toplardamarların üzerindeki deri şişmiş, kuru ve gergin hale gelir. Bazen tromboflebit (kanın pıhtılaşma­sına bağlı ortaya çıkan enfeksiyon) ortaya çıkabilir

Neyse ki bacak toplardamarlarındaki ge­reksiz basınç, alınan önlemlerle ortadan kaldırılarak engellenebilir ya da en aza indirilebilir.

Fazla kilo almaktan kaçının.

Uzun süre ayakta durmaktan ya da otur­maktan kaçının. Otururken mümkünse ba­caklarınızı kalça hizanızın üzerine çıka­rın. Yatarken de ayaklarınızın altına yas­tık koyun.

Ağır kaldırmaktan kaçının.

Bağırsaklarınızı boşaltırken fazla ıkın­maktan kaçının.

Destekleyici külotlu çoraplar ya da esnek çoraplar giyin (sabahları yataktan çıkma­dan, kan henüz bacaklarınıza birikmeden giyinmelisiniz ve yatarken çıkarmalısı­nız).

Sizi kısıtlayacak çamaşırlar, dar kemerler, korseler, oeli lastikli külotlu çoraplar ya da jartiyer (gebeler için özel yapılmış ol­salar da) ve dar ayakkabılar giymeyin.

Sigara içmeyin. Sigara ile varisli toplar­damarların oluşması arasında bağlantı saptanmıştır. Ayrıca sigaranın gebelikle ilgili komplikasyonları da dahil, sağlık üzerinde birçok zararlı etkisi vardır.

Yeterli C vitamini aldığınızdan emin olun. Bazı uzmanlar C vitamininin toplar­damarları sağlıklı ve esnek tuttuğunu söylemektedirler.

Gebelikteki ve doğum sonrasındaki bir­kaç ay boyunca varisli toplardamarların cer­rahi olarak çıkarılması önerilmemektedir. Birçok olguda doğum sonrası dönemde eski kiloya dönmekle birlikte sorunun kalmadığı, kendiliğinden kaybolduğu gözlenmiştir.