Folat ve B-9 Vitamini olarak da bilinen Folik asit, B vitamini grububundandır, vücudumuzda bir çok farklı rolü olan önemli bir vitamindir. Hücrelerimizi korumak, yeni hücre oluşumunu sağlamak için folik aside ihtiyaç duyarız. Folat vitamini DNA, RNA, amino asit ve kırmızı kan hücresi yapımı ile görevlidir. Yeterli miktarda folik asit alımı beyin ve sinir sisteminin düzgün çalışmasında da çok etkilidir. Yetişkinlerde günlük folik asit ihtiyacı 400 mcg iken, bu rakam hamileler ile emziren kadınlarda 500-600 mcg’ye kadar çıkmaktadır.

Folat, özellikle doğurganlık çağındaki kadınlar için çok önemlidir. Hamilelik döneminde folat eksikliği doğum kusurlarına neden olabilir. Pek çok yiyecekte folat bulunduğundan folik asit ihtiyacı yiyecekler yoluyla karşılanır, dışarıdan folat vitamini almak gerekmez. Ancak uzmanlar yalnızca gebelik boyunca folik asidi ilaçlar yoluyla da takviye olarak almayı önermektedir.

Folik asit anne sütü üretimini artırır, Alzheimer hastalığını önler, cilde iyi gelir, beyin gelişimi ve işleyişine yardımcı olur, kanseri ve kısırlığı da engeller.

Günlük folak ihtiyacı nedir?

1. 0-6 aylık bebeklerde 65 mcg
2. 7-12 aylık bebeklerde 80 mcg
3. 1-3 yaş 150 mcg
4. 4-8 yaş 200 mcg
5. 9-13 yaş 300 mcg
6. 14 yaş ve üst 400 mcg
7. Hamilelerde 600 mcg
8. Emziren kadınlarda 500 mcg

Folik asit eksikliği belirtileri neler, folik asit eksikliği nelere yol açar?

1. Bağışıklık sisteminin zayıf olması, sık hasta olmak
2. Depresyon
3. Soluk cilt
4. İştahsızlık
5. Saç dökülmesi
6. Kilo kaybı
7. Çabuk üşüme
8. Erken saç beyazlaması
9. Baş dönmesi
10. Kronik yorgunluk, enerjinizin hep düşük olması
11. Kabızlık, şişlik ve irratbl bağırsak sendromu gibi sindirim sistemi problemleri
12. Kansızlık
13. Bebeğin büyümesi de dahil olmak üzere gebelik ve bebeklik dönemindeki gelişimsel problemler
14. Ağız içinde pamukçuk
15. Dudakların çabuk kuruması, çatlaması
16. Dilde şişme
17. Nefes darlığı
18. Baş ağrısı
19. Sinir, asabiyet, çabuk kızma
20. Cinsel isteksizlik

Folik asit eksikliği neden olur?

Folat açısından yetersiz beslenme

Meyve, sebze, tam tahıllı gıdalar, folat içeren besinler tüketmemek folat eksikliğinin en sık karşılaşılan nedenlerindendir. Ayrıca sebzeleri aşırı pişirip yemek de vitaminini yok edip folik asit eksikliğine yol açabilir. Birkaç hafta gibi kısa süre folat bakımından zengin gıdaların yenmemesi bile kişide folik asit eksikliği belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Hastalıklar

Gastrointestinal sistemdeki folat emilimini etkileyen hastalıklar folat eksikliklerine neden olabilir. Bu tür hastalıklar şunlardır; Crohn hastalığı, Çölyak hastalığı, belirli kanser türleri, diyaliz gerektiren ciddi böbrek sorunları

Genetik

Folik asit eksikliğinin bir diğer nedeni de genetiktir. Kalıtsal olarak genetik mutasyonunuz vücudunuzun folat emilimini engelleyebilir, bunun sonucunda folat içeren yiyecekleri bolca tüketseniz bile folat eksikliği yaşayabilirsiniz.

İlaçların yan etkisi

Bazı ilaçlar yan etki olarak folat eksikliği yapabilmektedir. İçeriğinde; Fenitoin (Dilantin),Trimetoprim-sulfametoksazol, Metotreksat, Sülfasalazin maddelerini bulunduran ilaçlar folat eksikliğini tetikleyebilmektedir. Kanser,sara hastalığı ve romatoid artrit için kullanılanlar bazı ilaçlar da folik asit eksikliği yapabilmektedir.

Alkol tüketimi

Alkol, folat emilimini olumsuz yönde etkiler. Ayrıca idrar yoluyla folat atılımını artırarak vücuttan folat kaybına yol açar.

Folik asit eksikliği (Folat eksikliği) nasıl tespit edilir?

Folat eksikliği kan testi ile teşhis edilir. Doktorlar genellikle gebe kadınların folat seviyelerini doğum öncesi muayeneleri sırasında test edip gerekli görürlerse hamilelikte folat vitamini ilacı reçete ederler.

Folat eksikliği hangi sağlık sorunlarına yol açar?

1. Kanımızda bulunan alyuvarların normal bir şekilde üretimi için folat çok önemlidir. Folat eksikliğinde aşağıdaki komplikasyonlar görülebilir;
2. Megaloblastik anemi, kemik iliğindeki hücrelerin ve kandaki alyuvarların normalden büyük olması ile karakterize bir kansızlık türüdür. Bu kansızlık alyuvarların normalden daha büyük olmasına veya hiç gelişmemesine neden olur.
3. Beyaz kan hücresi ve Trombosit düşüklüğü
4. Nöral tüp defekti olarak adlandırılan gelişmekte olan fetusun omuriliğinde ve beyninde ciddi doğum kusurları da folik asit eksikliğinde görülebilen ciddi sağlık sorunlarındandır.
5. Yapılan bilimsel çalışmalarda folik asit eksikliğinin bazı kanser türlerinin oluşumunu da tetiklediği gözlemlenmiştir.

Folik asit düşüklüğü nasıl tedavi edilir?

Folik asit düşüklüğünde ilk hedeflenen tedavi folat içeren besinleri bolca tüketip folat eksikliğini besinler yoluyla karşılamaktır. Folik asit içeren ilaçların kullanımı da olası tedavi yöntemlerindendir.

MTHFR olarak bilinen genetik mutasyon nedeniyle folik asit eksikliği yaşayanların, bu eksikliği önlemek için metilasyonlu folat almaları gerekir.

Folik asit içeren gıdalar nelerdir?

1. Ispanak, brokoli gibi yeşil sebzeler
2. Brüksel lahanası
3. Bezelye
4. Marul
5. Bezelye
6. Fıstık ezmesi
7. Bamya
8. Pancar
9. Mısır
10. Narenciye
11. Muz ve kavun gibi meyveler
12. Domates suyu
13. Yumurta
14. Bakliyat (nohut, fasulye gibi)
15. Karaciğer
16. Kuşkonmaz