El ayak ağız hastalığının erken dönemdeki bazı belirtileri şunlardır:

• Yüksek ateş (40º C)
• Baş ağrısı
• İştah kaybı
• Boğaz iltihabı
• Boğazda, bademcik üzerinde, ağız ve dilde kırmızı noktalar (bu noktalar ağrılı olabilir ve yutkunmayı zorlaştırabilir)
• Bazen kusma

El ayak ağız hastalığının ilerleyen dönemlerinde aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Ağızdaki kırmızı noktalar afta (yaraya) dönüşür. Bu yaralar çok ağrılıdır. Yaralar kırmızı halka içinde sarı görünümdedir.
• Hastaların yaklaşık %75’inde aşağıdaki bölgelerde döküntü ve kırmızı noktacıklar görülür:
  • Ayak tabanı
  • El ayası
  • El ve ayak parmakları arası
  • Popo
  • Genital bölge
  • Bebek bezinin bağlandığı diğer bölgeler

Bu döküntüler ağrılı veya dokunmaya karşı aşırı hassas olabilir. Genellikle kaşıntılı değildir. Küçük suçiçeği döküntüsünü andırır. Rengi kırmızı başlar, griye döner. 3-6 gün içinde geçecektir.

• El ayak ağız hastalığının belirtileri, virüse maruz kaldıktan 3-7 gün sonra ortaya çıkar.
• Bazı çocuklar el ayak ağız hastalığı virüsüne maruz kalsa bile herhangi bir belirti göstermeyebilir.
• Belirtiler hastanın yaşı arttıkça daha hafif seyretmektedir.

El ayak ağız hastalığı virüs kaynaklı bir hastalıktır. Bulaşma yolu ile yayılır. En sık, hasta bireyin öksürüğüne maruz kalmakla bulaşmaktadır. Ancak hasta bireyin cilt döküntüleri de hastalık bulaştırabilir, temas halinde yayılabilir.

• El ayak ağız hastalığı virüsleri soğuğu sever, sonbahar ve kış aylarında hastalığın yayılma riski daha fazladır.
• Yeni yürümeye başlamış çocuklar en büyük risk grubunu oluşturur.
• Kirli bezi değiştirirken dikkatli olmamak, el ve yüz temizliğine dikkat etmemek, şahsi eşyaların hasta bireylerle ortak kullanımı gibi hususlar hastalığa yakalanma riskini artırır.

Not: El ayak ağız hastalığı evcil hayvanlardan bulaşmaz.

El ayak ağız hastalığı herhangi bir tedavi uygulanmasa bile 7-10 gün içinde tamamen iyileşecektir. Koruyucu önlem olarak üretilmiş herhangi bir aşı henüz yoktur. El ayak ağız hastalığı için bitkisel tedavileri bazı kimseler tarafından önerilse de bilimsel olarak ispatlanmış kesin bir çözüm bulunmamaktadır. Aşağıdaki önlemler hastalık belirtilerinin daha hafif atlatılmasını sağlayacaktır.

1) Yüksek Ateşi Düşürün

Yüksek ateşi düşürmek için parasetamol veya ibuprofen alınabilir. Bu ilaçlar ağrı kesici olduğu için aynı zamanda ağız yaralarına da iyi gelecektir. Aşağıdaki önerileri de değerlendirebilirsiniz:

• Hastanın kıyafetlerini ince tutun.
• Pamuklu elbiseler ve yatak örtüleri kullanın.
• Oda sıcaklığını düşük tutun.

Bol Sıvı Tüketilmeli: Vücut yüksek ateşi düşürmek için daha fazla su kullanır. Bu yüzden hastanın susuz kalma riski artar. Bol su ve vitamin-mineral içeriği zengin sıvı tüketilmelidir.

2) Ağız Yaraları İçin Tedaviler

Yumuşak ve pelte kıvamında yiyeceklerin tüketilmesi daha kolay olabilir. Çorba, patates püresi, meyveli ezmeler, yoğurt iyi seçeneklerdir. Aşağıdaki tedaviler de ağız yarasına karşı etkili olabilir:

Lidokain Jel: Bölgesel uyuşturma etkisi vardır. Çocuklarda kullanılabilir.

Benzidamin Ağız Suları ve Spreyleri: Sprey beş yaşından küçüklerde kullanılamaz. Ağız suyu ise 12 yaşından önce kullanılamaz.

Ilık Tuzlu Su İle Gargara: Az miktarda tuz kullanıldığında ağzı temizleyerek rahatlatıcı etki sağlayabilir. Tuzlu suyu tüküremeyerek yutacak olan çocuklarda uygulanmamalıdır.

Kolin Salisilat Jel: Hamilelerde ve 16 yaşından küçük bireylerde kullanılmamalıdır.

Vücut döküntülerinin yol açtığı ağrılardan kurtulmak için eczacınızdan anestezik krem önerisi alabilirsiniz.

3) Virüs Düşmanı Gıdalar

Aşağıdaki bitkilerden elde edilen çay türleri bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek, boğazı yumuşatarak ve susuzluğu gidererek hastalık belirtilerinin yatışmasını sağlayacaktır:

• Melisa otu
• Nane
• Mürver
• Roybos

Et Suyu: El ayak ağız hastalığı şiddetli yutkunma güçlüğüne yol açabileceği için çocuğunuzun gıdasız kalmasına neden olabilir. Bu durumda et suyu kullanabilirsiniz. Aşağıdaki ürünleri de et suyuna ekleyecek olursanız besin değeri oldukça yüksek bir karışım elde etmiş olursunuz:

• Sarımsak: 15 dakika kaynatarak özünü alabilirsiniz.
• Kekik
• Adaçayı
• Rozmarin