Çil, efelid veya lentigo, deride görülen, normalde bir tırnak başı büyüklüğünde olan düz, bronzlaşmış dairesel noktalardır.

Noktalar çokludur ve güneş ışığına tekrar tekrar maruz kalma ile deri üzerinde oluşabilirler.

Çiller, deriye rengini veren ve melanin adı verilen koyu bir pigment miktarındaki artışa bağlıdır, melanosit olarak adlandırılan pigment üreten hücrelerin toplam sayısındaki bir artıştan kaynaklanmaz.

Bunlar özellikle yanak, burun, kollar ve üst omuzlar gibi üst vücut cilt bölgelerinde yaygındır.

Daha 1-2 yaşlarında iken bile görünebilirler.

Çillerin çoğu tek renktir. Farklı insanlarda çiller renk açısından farklılık gösterebilir – bunlar kırmızımsı, sarı, kahverengi, açık kahverengi veya siyah olabilir – ancak temelde çevredeki ciltten biraz daha koyu renktedirler.

 

Güneşe maruz kaldıktan sonra daha koyu ve daha belirgin hale gelebilir ve kış aylarında hafifleşebilirler.

Çil türleri nelerdir ?

İki temel çil türü vardır: basit çiller ve güneş yanığı çilleri.

Basit çiller genellikle bronz, yuvarlak ve küçüktür – bir inşaat çivisi kafasının boyutu kadardırlar.

Güneş yanığı çilleri ise genellikle daha koyudur, düzensiz pürüzlü kenara sahiptir ve kalem silgisinden daha büyük olabilir.

Güneş yanığı çilleri, sıklıkla en çok güneş  gören üst sırt ve omuzlarda daha sık görülür.

Efelid

Küçük bir çil türüdür. Bronz, biraz kırmızımsı veya açık kahverengi olan ve genellikle güneşli aylarda ortaya çıkan düz noktalardır.

Bunlar çoğunlukla açık ten rengi olan kişilerde bulunur ve bazı ailelerde kalıtsal (genetik) özelliktedirler. Kırmızımsı saçlı ve yeşil gözlü insanlar bu tip çillere daha yatkındır. Güneşten kaçınma ve güneş kremi kullanma, çillerin görünümünü engellemeye yardımcı olur.

Lentigo

Mercimek için kullanılan Latince sözcükten gelir ve bazı koyu çiller için tıbbi terimdir. Lentigolar yaygın çillerden daha koyu olma eğilimindedir ve genellikle kışın solmazlar.

Bu tür lekelere lentigo simplex denir. Bazen lentigolar genetik sendromların parçası olsa da, çoğunlukla sadece izole ve önemsiz lekelerdir.

“Karaciğer lekeleri” veya “yaşlanma lekeleri” nedir ?

“Karaciğer lekeleri” veya “yaş lekeleri”, yetişkinlerde, çoğunlukla ellerin arkasında görülen koyu lekelerin ortak isimleridir.

“Karaciğer lekesi” terimi aslında yanlıştır çünkü bu lekeler karaciğer problemleri veya karaciğer hastalığından kaynaklanmaz. Bunlar aslında yaşlılık belirtisi değildirler, güneşe maruz kalmanın bir işareti sayılabilirler.

Bazen, bu lentigo tipi çili olan yaşlı insanlarda aynı bölgede ya da çevresinde seboreik keratozlar denilen koyu kahverengi lezyonlar da vardır.

Seboreik keratozlar da cildin benign (malign değil) büyümeleridir. Her ne kadar çoğunlukla orta kahverengi olsalar da, açık renkten siyaha kadar değişen renklerde olabilirler. Bazı keratozlar lentigo olarak başlar ve yavaş yavaş kalınlaşarak seboreik keratoza dönüşür.

Seboreik keratozların belirgin özelliği, mumlu, sıkışmış, yağlı görünüşüdür. Cildinize yapışmış gibi ya da cilde dökülen erimiş kahverengi mum gibi görünebilirler.

Seborik keratozlar, çillerle aynı bölgelerde oluşabilir. Seboreik keratozlar güneşe maruz kalma alanlarında daha sık görülürken, güneşten korunan alanlarda da ortaya çıkabilir.

Seboreik keratozlar özellikle 40 yaşından sonra oldukça yaygındır. Yaşam boyu neredeyse herkeste seboreik keratoz gelişir.

Çiller nasıl gelişir ?

Çillerin, genetik eğilim (kalıtım) ve güneşe maruz kalmanın bir kombinasyonu sonucu olarak geliştiği düşünülmektedir. Aynı güneşe maruz kalan iki kişi, çil gelişimi konusunda eşit şansa sahip olmazlar.

Doğal güneş ışığı ve suni güneş ışığı ultraviyole (UV) ışınları yayar. Ultraviyole ışınlarına maruz kaldıktan sonra cildin dış tabakası (epidermis) kalınlaşır ve pigment üreten hücreler (melanositler) melanini artan oranda üretir. Melaninin bu üretimi, gelecekteki güneş maruziyetine karşı bir miktar koruma sağlayabilir.

İnsanların güneş ışığına tepkileri büyük ölçüde farklıdır. Melanin metabolizmasındaki bir bozukluktan ötürü albino derisinde hiç pigmentasyon yoktur. Öte yandan, koyu tenli insanlar güneş ışınlarına ince tenli insanlara göre daha az duyarlıdırlar. Bununla birlikte, koyu tenli insanlar güneşin etkilerine karşı tamamen dirençli değildirler ve uzun süre maruz kaldıklarında güneş yanıkları olabilir.

Sarışın veya kızıl saçlı, açık renkli gözlü ve açık tenli insanlar özellikle UV ışınlarının zarar verici etkisine daha duyarlıdır.

Çillenme, melanin pigmentinin cilde dağılmış olması nedeniyle meydana gelir. Çiller aslında cildin bir noktasında olağan dışı derecede melanin deposundan başka bir şey değildir.

Çilde kalıtım ne kadar önemlidir ?

Kalıtım ve cilt tipi çil eğilimi için çok önemli faktörlerdir.

Çiller, kalıtımsal olma eğilimindedir ve ince ciltli, sarışın veya kırmızı saçlı bireylerde en yaygındır.

Xeroderma pigmentosum adlı nadir bir hastalığın devam eden araştırması, çillerin genetik eğilimini doğrulamıştır. Koyu saçlı bireylerde aşırı çillenme bu hastalıkta oldukça yaygındır.

Ayrıca, nörofibromatoz adı verilen nadir bir genetik hastalıkta koltuk altları gibi deri katlarında da çiller bulunur.

Çillerin tıbbi anlamı nedir ?

Basit çiller hiç sağlık riski taşımaz. Hepsi kesinlikle zararsızdır. Bunlar kanser değildir ve genellikle kanserleşmezler.

Çillerle ilgili nadir endişeler, kseroderma pigmentosum ve nörofibromatoz gibi diğer hastalıklarla ilişkili olduğunda veya aşağıdaki ciddi durumlarla karıştırıldığında ortaya çıkabilir:

Lentigo maligna (habis çiller)

Bu, genellikle güneşe maruz kalma öyküsü olan yaşlı erişkinlerin yüzlerinde görülen nadir bir yüzeysel cilt kanseridir.

Aylar yıllar boyunca tedavi edilmezse, lentigo maligna melanoma adı verilen daha agresif bir türe dönebilir. Cilt biyopsisi ile lentigo maligna teşhisi kesinleştirilebilir.

Melanoma

Cilt kanserinin bu çok tehlikeli formu, genç insanlarda, güneşe maruz kalan bazı bölgelerde ve hatta korunan bölgelerde bile görülebilir.

Melanomun tam nedeni bilinmemekle birlikte, mor ötesi ışınların bir rol oynadığı bilinmektedir. Melanomalar, belirgin bir pigmente lekeden veya normal tenden çıkabilir.

Benign (kanserli olmayan) çiller ile karşılaştırıldığında, melanomlar daha büyük, daha koyu olmaya eğilimli ve daha düzensiz renk ve şekil varyasyonlarına sahiptir. Çoğu melanom aslında düzdür.

Bazal hücreli karsinom

Cilt kanserinin en sık görülen türüdür.

Bunlar genellikle pembe veya kırmızımsı renktedir ve kolayca kanayabilir.

Pigmente bazal hücre karsinoması, kahverengi veya koyu renkli renginden dolayı çil ve seboreik keratoz ile karışabilen bazal hücreli kanser türüdür. Cilt biyopsisi teşhisde faydalıdır.

Bir uyarı

Bir veya daha fazla belirsiz pigmentli lekeye sahip olan herkes dermatoloğa başvurmalıdır.

Sözlü anlatımlar ve fotoğraflarla kendiliğinden teşhis koymaya çalışmayın. Altta yatan melanoma gibi bir kanser atlanırsa  ölüm riski vardır. Deri kanserleri erken teşhis edilir ve erken bir aşamada tedavi edilirse iyileştirilebilir.

Çiller nasıl engellenebilir ?

Kendi  genetik bileşeninizi değiştiremeyeceğimizden, ana önleme güneşten kaçınma ve güneşten koruma odaklıdır;

50 faktör SPF (güneşten koruyucu faktör) güneş kremi kullanımı
Geniş siperli şapkalar
Güneşten koruyucu giysiler (gömlek, uzun kollu, uzun pantolon) kullanımı
Saat 10’dan 4’e kadar güneşten kaçınma yeterli önlemlerdir.

Çili önleme, çilli almadan daha etkilidir. Çilli-indirgeme tedavileri daha zordur ve genellikle tatmin edici değildir. Bilinen kalıtsal eğilimleri olan insanlarda çocukken güneş korumasına başlamalıdır. Çoğu güneş ve UV ışını hasarı 18 yaş altı çocuklarda görülür.

İnce tenli insanlar da güneş yanığı ve cilt kanseri gelişme riski daha yüksektir.

Çiller, güneş yanığına ve cilt kanserine karşı oldukça hassas olan cildin uyarı bir işareti olabilir.

Çilde iyi gelen bitkiler, meyveler veya yağlar var mı ?

Çil tedavisinde bitkilerin, yağların veya meyvelerin kesin etkinliği yoktur. Ama bol meyve tüketmek genel cilt sağlığına faydalıdır.

Çil Kremi, çil için krem veya maske önerileri

Cildiye uzmanınız çil tedavisinde gerekli görürse çeşitli kremler reçete edebilir. Bununla beraber evde deneyeceğiniz bazı maskeler de vardır; Birkaç örnek verelim

Salatalık maskesi

Malzemeler:

1 adet salatalık
10 yemek kaşığı yulaf ezmesi
1 tatlı kaşığı yoğurt

Salatalık içerisindeki vitamin ve mineraller cildi yenilemeye yardım eder. Salatalığı iyice rendeleyip püre haline getirdikten sonra üzerine yulaf ezmesi ve yoğurt ekleyerek maske haline getirin.

Çil bulunan bölgeye sürdükten sonra 15 dakika kadar bekletin. Maske etkisini gösterdikten sonra soğuk su ile durulanın.

Çilek püresi ve lavanta yağı maskesi

Malzemeler:

3 adet çilek
3 tatlı kaşığı lavanta yağı
1 tatlı kaşığı bira mayası

Malzemeleri 1 kase içerisine aldıktan sonra maske haline gelene dek karıştırın. Çil giderici maskenizi yüzünüze uyguladıktan sonra 20 dakika kadar bekleyin ve ılık su ile durulayın.

Her hafta 1 kere uygulayabilirsiniz.

Keten tohumu maskesi

Malzemeler:

100 gr keten tohumu
1 bardak kaynar su

Keten tohumu içerisindeki lignan maddesi cildi gençleştirir, dokuları sıkılaştırır ve pürüzsüz bir yapıya kavuşmasına yardım eder.

Keten tohumunu kaynatmaya başladığınız suyu içerisine ekleyerek 5 dakika kadar kaynatın. Daha sonra bir bez yardımı ile keten tohumu kaynattığınız suyu alarak yüzünüze masaj yaparak uygulayın.

Bu maskeyi 2 günde bir uygulayabilirsiniz.

Çillerin tedavisi nasıldır ?

Çillerin görünümünü hafifletmeye veya azaltmaya yardımcı olmak için çeşitli güvenli yöntemler mevcuttur.

En iyi sonuç için sıklıkla, birden fazla tedavinin veya kombinasyonun uygulanması gerekebilir. Herkesin derisi benzer tedavilerle düzelmez ve çiller, tekrarlanan UV ışın maruziyeti ile tekrar çıkabilir.

Ağartma veya solma kremleri

Hidrokinon ve kojik asit içeren ürünler reçeteli veya reçetesiz satın alınabilir.

Daha yüksek hidrokinon konsantrasyonları (% 2’nin üzerinde) reçete gerektirir. Bu ürünler aylarca süren bir sürede uygulanırsa, çilleri hafifletmeye yardımcı olabilir.

Beyazlatma veya solma kremleri güneşten kaçınma ve güneşten koruma ile kombinasyon halinde daha etkilidir.

Retinoidler

Bazen diğer ağartma kremleri ile birlikte kullanıldığında, tretinoin (vitamin A asit, Retin-A), tazaroten (Tazorak) ve adapalen (Diferen) de birkaç aylık bir süre boyunca sürekli uygulandığında çilleri azaltmaya yardımcı olabilir.

Kriyoterapi

Sıvı azot ile hafif bir dondurma bazı çil çeşitlerini tedavi etmek için kullanılabilir. Bununla beraber tüm lekeler bu terapiye cevap vermez.

Lazer tedavisi

Çok sayıda lazer türü, çillerin görünümünü hafifletmeye yardımcı olur ve  güvenli ve etkili bir şekilde azaltabilir. Kriyoterapi gibi, yüksek bir başarı oranı vardır ve skarlaşma veya deride renk değişikliği riski düşük olan basit ve güvenli bir prosedürdür.

Çillerin hafifletilmesi ve giderilmesi için Fotofasiyal veya Yoğun Pulslanmış Işık tedavileri de bir başka yöntemdir. Bunlar gerçek bir lazer tekniği değil yoğun bir ışık kaynağıdırlar.

Kimyasal peelingler de çillerin renginin açılmasına ve iyileşmesine yardımcı olabilir.