Sonbahar ve kış aylarında yaşanan üst solunum yolu enfeksiyonlarında öksürük ve balgam çıkarmaya sık rastlanır. Nefes aldığımız hava her zaman tertemiz olmayabilir. Soluk borusunun içi nefes alınan havanın partiküllerini, toz parçalarını tutan  titrek tüylü (silli) epitel dokuyla ve onun salgısı olan mukusla kaplıdır. Titrek tüyler sadece dışarı doğru hareket ederek yabancı maddelerin akciğerden dışarı atılmasına yardımcı olur. Toz parçaları mukusa yapışarak balgam şeklinde öksürerek dışarı atılmaya çalışılır. Balgam adı verilen kıvamlı, sümüksü sıvıda tozlar, yabancı partiküller ve akyuvarlar bulunmaktadır. Solunum yollarının içinde az da olsa balgam her sağlıklı insanda bulunabilmektedir. Aşırı miktarda balgam üretildiğinde dışarı atılması zorlaşabilmekte, solunum yollarını tıkadığı için nefes alış verişlerinde zorluklar yaşanabilmektedir. Bu gibi durumlarda öncelikle balgamın nedeni araştırılıp tedavi yoluna giderken bir yandan da balgam söktürücüler kullanılabilir.

Balgam Söktürücü Olarak Kullanılan Bitkiler

Balgam söktürücü bitkiler üst solunum yollarını rahatlatacaktır. Bazı bitkilerle hazırlanacak çaylar boğazı yumuşatacak, öksürüğü hafifletecek, enfeksiyonun kolay atlatılmasına yardımcı olacaktır. Balgamın yutulmaması, ihtiyaç duyulduğunda çıkan balgamın bir peçete veya kâğıt mendile tükürülerek atılması gerekir. Balgamı olan kişilerde hafif ateş, burun tıkanıklığı, halsizlik de görülebilmektedir. Gribal enfeksiyonlardan başka hava kirliliği ve sigara içilmesi, nemli ortamlar, kullanılan bazı ilaçların yan etkileri ve verem gibi bazı akciğer hastalıkları da balgam oluşmasına ve çıkarılmasına sebep olabilmektedir. Bitki çayları kolayca hazırlanabilmekte ve yararları görülmektedir. Böylece kullanılacak ilaç veya şurupların yan etkilerinden de uzak durulacaktır. Ancak bitki deyip geçmemeli, çay halinde tüketilecek bitkiler de fazla tüketilmemelidir. Nane, okaliptüs, kekik gibi bazı otlar sıcak suya atılarak buharı solunabilmekte, nefes açıcı olarak kullanılabilmektedir. Ülkemizdeki bitkilerin büyük çoğunluğu şifalıdır. Balgam söktürücü olarak fazla tercih edilen ve çayları yapılabilen bitkiler şunlardır:

• *Ihlamur
• *Tarçın
• *Zencefil
• *Karanfil
• *Nane
• *Havlıcan
• *Ebegümeci
• *Rezene
• *Isırgan otu tohumu
• *Melek otu kökü
• *Meyan kökü
• Balgam söktürücü şifalı bitkilere şunları da ilave edebiliriz:
• *Adaçayı
• *Antepfıstığı
• *Anason
• *Çörek otu
• *Civanperçemi

Balgam Söktürücü Bitkiler Nasıl Kullanılır?

Adı geçen bitkiler balgam söktürüp rahatlattığı gibi boğaz ağrısı durumunda da olumlu etki göstermektedir. Bitki çayları kaynar suya atılıp 10- 15 dakika kadar bekletilip dinlendirme şeklinde hazırlanmalıdır.  Bu bitkilerin demlenmesi sırasında açığa çıkan hafif koyu müsilaj maddesi solunum yollarını, bronşları rahatlatmakta, balgamın kolay atılmasını sağlamaktadır.  Balgam söktüren şifa dolu bitkilerin bir kısmı antimikrobiyal özellik taşır ve balgam oluşturan hastalığın tedavisine de katkıda bulunur. Bitki çaylarını doğrudan içemeyen, tadını beğenmeyenler için az miktarda bal ilave edilerek içimini kolaylaştırabilir.

Balgam Söktürücü Bitkiler Zarar Verebilir Mi?

Bitkisel çaylar balgam söktürmesi ve akciğerleri temizlemesi bakımından her ne kadar yararlı olsa da bazı kişilerde yan etkiler gösterebilmektedir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için bitkilerin etkilerini iyi bilen bir uzmana danışıldıktan sonra kullanılmaya başlanmalıdır.