Ameliyat Nedir, Ameliyat Nasıl Yapılır

Bir hastayı tedavi için vücudunda belirli bir yeri kesme, açma veya yarmaya ameliyat denilir. Çok basit ameliyatlar olduğu gibi fazla karmaşık ameliyatlar da yapılmaktadır. Bir hekim, daima hastasını tedavi edip iyileştirmeye çalışır. Bunun için de ilaçlara ve türlü yöntemlere başvurur. Ancak bazı durumlarda bunlar yeterli olamazlar. O zaman doktor, hastasının ameliyat edilmesini uygun bulur. Ameliyat pek çok kimsenin sandığı gibi yeni bir şey değildir. Eski uygarlıklarda ameliyata değer verilirdi. Güney Amerika’da büyük imparatorluk kurmuş olan İnsanların beyin ameliyatları, sezeryan operasyonları yaptıkları bilmektedir. Yine Eski Mısırlılar da bu konuda epey ilerideydiler.

Günümüzde ameliyat yöntemleri bir hayli ilerlemiştir. Hastalar ameliyat sayesinde kolaylıkla iyileşebilmekte ve hastahanelerden daha çabuk taburcu edilmektedirler. Örneğin eskiden büyük bir ameliyat sayılan apandisiti kesip çıkarma şimdi basit bir operasyondur. Hem her geçen gün yeni ameliyat teknikleri benimsenmekte, yeni yeni cihazlar, aletler kullanılmaktadır. Hastanın kolaylıkla derdinden kurtulması, çabuk iyileşmesi için elden gelen her şey yapılmaktadır.

İki tür ameliyat: Ameliyatlar iki türdür. Birincisi hastanın sorununu yok etmek, iyileşmesini sağlamak için yapılan ameliyatlardır. Safra kesesi ameliyatı, fıtık ameliyatı bu türdür. İkincisi de bir bozukluğu düzeltmek veya çirkinliği
gidermek için yapılan ameliyatlardır. İri bir burnu küçültüp, biçimlendirmek bu tür ameliyatlardandır. Bunlara da estetik ameliyat denilmektedir. Fakat ne tür olursa olsun ameliyat yine de ameliyattır. Sadece deri kesilerek yapılan ameliyatlar hem daha kolaydır hem de kesilen yer çabuk iyileşir. Mesela deri altındaki bir yağ birikintisini almak için yapılan bir ameliyat kolaydır. Kesilen yer de çabucak kapanır yani iyileşir. Buna karşılık derin ameliyatlar yani vücudun iç organlarına yapılan ameliyatlar daha karmaşıktır. Bu ameliyatların süresi daha uzundur. En güç ameliyatlar yine en fazla dikkat ve ustalık isteyen ameliyatlar başla ilgilidir. Beyin ameliyatları büyük ustalık ister. Zaten her operatör de beyin ameliyatı yapmaz.
Ameliyat nasıl yapılır? : Bir ameliyat yapılması için önce doktorun karar vermesi gerekir. Sonra hastadan izin almak gerekir. Hasta kendisini bilmeyecek haldeyse ailesinden izin alınır. Ergin olmayan kimseler ameliyat edileceği zaman yine aileden izin almak gerekir. Hasta ameliyattan bir gün önce hafif besinler yer. Kendisine akşamüstü altıdan sonra pek yemek verilmez. Ameliyatta hastanın midesinin boş olması gerekir. Ameliyat sindirim sistemiyle veya iç organlarla ilgiliyse hastaya lavman da yapılabilir. Operatör, hastanın midesinin boş olmasını ister. Çünkü hasta ameliyat sırasında öğürebilir. Kusma da ameliyat sırasında komplikasyonlara, hatta tehlikeye neden olabilir. Ameliyat sabahı hastaya durumuna göre ağızdan veya enjeksiyonla morfin, atropin tipi bir ilaç verilir. Hafif dozdaki morfin hastanın uyuklamasını sağlarken atropin de mide bulantısını önler. Ama bazı ameliyatlarda bu tür ilaçlar verilemez. Bunlar özel durumlardır ve kararı da önceden operatörle narkozcu yani anestezi yapan doktor verir. Genellikle anestezi yapan hekim daha önceden has¬tayı muayene ederek ne kadar narkoz kullanacağını saptar. Hasta yatağından alınarak tekerlekli sedyeye yatırılır ve ameliyathaneye sokulur. Ameliyat masasına yatırılır.
Narkoz verecek olan doktor, hastanın kolu¬na serum takar. Sonra bu serumun lastiğine bir iğne yapar. Böylece enjektördeki uyuşturucu ilaç, hastanın canını yakmadan kana karışır. Hasta da kendisinden geçer. Bu sırada hastanın çırpınmaması için kol ve bacakları ameliyat masasına özel kayış, vb.yle bağlanır. Eskiden hasta kendindeyken masaya bağlanırdı. Fakat artık hastanın korkmaması, rahat etmesi için bu yön¬temden yararlanılmamaktadır. Ameliyat odası steril durumdadır. Yani burada hiç mikrop yoktur. Ameliyat hemşireleri, narkoz veren doktor steril önlükler, eldivenler giyerler. Başlarını başlıklarla örterler. Ayakkabıların üstüne de steril kılıflar geçirilir. Ağız ve burun maskeyle örtülür. Ameliyathanede görevli olan kimseler ancak bunları yaptıktan sonra içeriye girebilirler.
Operatör de, ameliyat hemşireleri ve diğer görevliler gibi önce soyunup elbisesini çıkarır. Beyaz bir gömlekle pantolon giyer. Ayaklarına steril ayakkabılar veya kılıflar geçirir. Ellerini dirseklere kadar steril sabunla yıkar. Gerekiyorsa ayrıca eller ve kollar ameliyathanede de steril maddelerle silinir. Operatör, ameliyathanede hemşirenin uzattığı steril gömleği giyer. Başlığım takar. Ağız ve burnu maskeyle örter. Son derece ince lastikten olan ve ellerin hareketini asla engellemeyen eldivenlerini giyer. Ameliyat masasına gider. Narkoz veren doktorun bayılttığı hastaya bakar. Narkozcu, yaptığı iğneden sonra içinde uyutan, uyuşturan maddelerin bulunduğu cihazın tüpünü masaya yaklaştırır. Tüpün ucunu hastanın gırtlağına yerleştirir. Hasta böylece cihazdan gelen oksijenle karışık narkozu alır. Doktor, ameliyat yaparken narkoz veren hekim de devamlı kan basıncını ve solunumu önündeki cihazlardan izler. Narkozu buna göre tekrar ayarlar. Ameliyatta operatöre, ameliyathane hemşireleri ve asistanları yardım ederler. Her operatör, daima beraber çalıştığı çok iyi anlaştığı nar-koz hekimini, asistanlarını ve ameliyathane hemşirelerini ister. Çünkü ameliyatta anlaşmak, çabuk çalışmak, düzenli hareket şarttır.
Ameliyat bitince hasta, rehabilitasyon odasına alınır. Burada bir süre durumuna bakılır ve sonra odasına çıkartılıp yatağına yatırılır. Operatör, daha sonra gelip hastasını kontrol eder. Narkoz veren hekim de bunu yapar. Yine bu hekim, hasta ayıldığında verilecek ağrı kesici ilaçları saptar. Operatör, yardığı yeri kapatmak için attığı dikişleri kendisi alır. Yapılan ameliyat cinsine göre bu dikişler 4-10 gün arasında alınabilir. Dikişler alınıp hasta tamamiyle kendisine gelince hastahaneden taburcu edilir.
Küçük ameliyatlar : Bazı küçük ameliyatlar, hastahaneye gerek kalmadan dispanser veya muayenehanelerde yapılabilir. Diş hekimlerinin bazı çene ameliyatları bu türdendir. Yine deri altındaki küçük iltihaplar dispanserlerde, muayenehanelerde alınabilirler.
Seyyar hastahane : Acil vakalarda hemen müdahale yapabilmek için seyyar hastahane arabalarından yararlanılır. Bu tür arabalar deprem bölgelerine, Afet olan yerlere yollanır. Araba yarışı gibi tehlikeli sporların yapıldığı yerler: de de seyyar hastahane hazır bekler. Seyyar hastahanelerde, bir hastahanede bulunabilecek hemen hemen her şey vardır. En önemlisi de burada hemen hemen istenilen her ameliyatın yapılmasını sağlayabilecek cihaz, gereç, v.b. bulunmasıdır. Seyyar hastahanedeki operatör, küçük ameliyat odasındaki gereken müdahaleyi yapar.