Akciğer embolisi akciğerdeki bir ya da daha fazla atardamarın tıkanması durumudur. Akciğer embolisi genelde bacaklardan ve nadiren de vücudun diğer kısımlarından (derin toplardamar pıhtılaşması) akciğerlere taşınan kan pıhtılarından dolayı ortaya çıkar.

Akciğer embolisi herkeste görülebilmesine rağmen hareketsizlik, kanser ve cerrahi operasyonlar riski artırır.

Akciğer embolisi hayati tehlike doğurabilir fakat doğru ve zamanında tedavi ölüm riskini önemli ölçüde azaltır. Bacaklardaki kan pıhtılaşmasını önlemek için gerekli önlemleri almak akciğer embolisine yakalanma riskini azaltır.

Akciğer embolisinin belirtileri akciğerlerin probleme hangi oranda maruz kaldığına, pıhtıların miktarına ve genel sağlık koşullarına (özellikle de herhangi bir akciğer ve kalp rahatsızlığının varlığına)bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genel belirtiler şunlardır:

1. Nefes Darlığı
Bu belirti tipik olarak aniden ortaya çıkar ve hastalığın ilerlemesine bağlı olarak kötüleşir.

2. Göğüs Ağrısı
Bu belirti hastaya Kalp krize geçiriyor hissi verir. Ağrı derin nefes alındığında, öksürürken, yemek yerken ve eğilirken daha da artar. Ağrı bu tür hareketlerle artar fakat dinlenmeyle de geçmez.

3. Öksürük
Öksürükler kanlı balgam üretilmesine neden olabilir.

Akciğer embolisiyle beraber görülebilen diğer belirtiler şunlardır:

• Bacak ağrısı, şişmesi ya da her ikisi (özellikle de baldırlarda)
• Nemli, soğuk ve renksiz cilt
• Aşırı terleme
• Hızlı veya düzensiz kalp atışları
• Bayılma hissi ya da baş dönmesi

Akciğer embolisi hayati tehlike arz edebilir. Nefes darlığı, göğüs ağrısı veya kanlı öksürük semptomları geçiriyorsanız acilen doktora başvurmalısınız.

Akciğer embolisi bir yığın maddenin -ki bu genelde pıhtıdır- akciğer atardamarlarında birikmesi sonucu oluşur. Bu kan pıhtıları genellikle derin bacak toplar damarlarından kaynaklanır, fakat vücudun diğer yerlerinden de gelebilir. Bu duruma derin toplardamar pıhtılaşması denir.

Bazen de diğer maddeler de akciğer içindeki damarlarda tıkanmalara neden olabilir. Bunlara örnek olarak:

• Kırılmış uzun kemiklerin iliğindeki yağlar
• Bir tümör
• Hava kabarcıkları

Tek bir akciğer embolisi nadir bir durumdur. Genellikle birçok pıhtı söz konusudur. Bu kan pıhtılarından dolayı bloke olan akciğer dokusu kandan mahrum kalabilir bu da bu dokunun ölümüne neden olabilir. Bu durum da akciğerlerin vücudun diğer kısımları için oksijen sağlamasını zorlaştırabilir.

Akciğer embolisi herkeste görülebilir fakat belirli faktörler riski artırabilir.

1. Medikal Geçmiş
Aile geçmişinde damarlı kan pıhtılaşması ya da akciğer embolisi görülenler yüksek risk altındadır. Bu da kan pıhtılaşmasını etkileyen kalıtsal yollarla geçen rahatsızlıklardan kaynaklanabilir.

Bunların yanında aşağıdaki gibi bazı sağlık problemleri riski artırabilir:

Kalp Hastalıkları:

• Yüksek kan basıncı ve kalp hastalıkları pıhtı oluşumunu tetikleyebilir.

Kanser: Pankreas, yumurtalık, akciğer kanseri ve metastaz görülen diğer kanser türleri kan pıhtılaşmasına neden olan maddelerin miktarını artırabilir. Kemoterapi de riski artırır. Göğüs kanseri olan bazı kadınların kullandığı bir takım ilaçlar da kan pıhtılaşması riskini artırır.

2. Uzun Süreli Hareketsizlikler
Kan pıhtılaşması bacaklarda aşağıdaki gibi uzun süreli hareketsizlik durumlarında artabilir:

Yatakta Tedavi

• Ameliyat, kalp krizi, bacak kırılması ya da herhangi bir ciddi hastalıktan dolayı uzun süreli yatağa bağlı kalmak hastada kan pıhtılaşması riskini artırır. Bacak ve ayaklar uzun süre yatay konumda kaldığında toplardamarlarda kan akışı yavaşlar ve kan birikimi olur.

Uzun Seyahatler
uzun süreli uçak ya da araba yolculuklarında sıkışmış ve sabit bir şekilde kalmak da bacaklarda pıhtılaşma riskini artırabilir.

3. Ameliyatlar
Ameliyatlar pıhtılaşmanın en önde gelen nedenidir; özellikle de kalça ve diz eklemi değiştirmelerinde. Kemiklerin yapay eklemler için hazırlanması aşamasında doku çöküntüleri kan yoluna girebilir ve pıhtılaşmaya neden olabilir. Kısacası herhangi bir ameliyat için hareketsiz kalmak pıhtı oluşumuna yol açabilir. Risk genel anestezide kalınan sürenin uzamasıyla daha da artar. Bu nedenle derin toplardamar pıhtılaşmasına meyilli bir ameliyata giren hastalara ameliyattan önce ve sonra pıhtılaşmayı engelleyici ilaç takviyesi yapılır.

4. Diğer Risk Faktörleri

Sigara:

• Sigara kan pıhtılaşması riskini artırır.

Fazla Kilolar: Fazla kilolar özellikle sigara kullanan ve yüksek kan basıncı olan kadınlarda kan pıhtılaşması riskini artırır.

Östrojen İlaçları: Doğum kontrol haplarındaki ve hormon değiştirme terapisindeki östrojen kandaki pıhtılaşma faktörlerini artırır.

Hamilelik: Bebeğin ağırlığı leğen kemiğindeki damarlara baskı yaparak bacaklardan kanın geri dönmesini yavaşlatabilir.

1.İlaçlar

Kan Sulandırıcılar (Antikoagülanlar)
Bu ilaçlar yeni pıhtı oluşumunu engeller fakat bu ilaçların etki göstermesi birkaç gün sürebilir.

Pıhtı Çözücüler (Trombolitikler)
Pıhtılar genelde kendiliğinden çözülmesine rağmen pıhtılaşma hızını artıran ilaçlar da vardır. Bu pıhtı eritici ilaçlar ani ve şiddetli kanamaya neden olabildiği için genelde hayati tehlike riski görülen durumlarda kullanılırlar.

2. Ameliyat ve Diğer Prosedürler

Pıhtı Alımı
Akciğerde çok büyük bir pıhtı varsa doktor bu pıhtıyı damarlara yerleştirilen ince esnek bir tüp (kateter) yardımıyla almayı tavsiye edebilir.

Toplardamar Filtresi
Söz konusu damar (alt ana toplardamar) için filtreyi yerleştirmede bir kateter kullanılabilir. Bu filtre pıhtının akciğerler taşınmasını bloke edebilir. Bu prosedür özellikle antikoagülan almayan hastalarda ya da antikoagülanların iyi ve hızlı etki göstermediği hastalar için kullanılır. Filtreli kateter genellikle boyundaki bir toplardamara yerleştirilir.